مشکلات و خطا در تصمیم گیری  

 1. رده بندی اطلاعات:

 مهم ترین مشکل تصمیم گیری دسته بندی و ارزش یابی اطلاعات مربوط به آن است. برای اکثر مسائل معمولاً بیش از یک راه حل وجود دارد و معمولاً محاسبه نتایج هر یک کار سختی است. بعضی افراد، نتایج را به خوب و بد تفکیک می کنند و گاهی به این نتیجه می رسند که حتی با معیارهای شخصی خود تصمیمی که گرفته اند، بهترین تصمیم نبوده است. دلیل این امر می تواند عدم توانایی آن ها در ارزش یابی هم زمان تمام راه حل ها با یک دیگر باشد.

 2. خصوصیات شخصیتی:

خصوصیات شخصی فرد مانند نیازها و خواسته هایش بر تصمیمات او اثر می گذارند; مثلاً در بعضی از افراد انگیزه کسب موفقیت بیش از اجتناب از شکست است و برای بعضی دیگر عکس قضیه صحت دارد و بدون شک نظر خود فرد در مورد این که چگونه شخصی است بر تصمیمات او اثر فراوان دارد.

 بعضی موارد که مشکل تصمیم گیری ذکر می شود، مشکل در حقیقت مربوط به تصمیم گیرنده و هدف او است و نه خود تصمیم. بعضی اشخاص فکر می کنند هدفی که کسب آن مشکل تر است، جالب تر است. در دنیای ما رسیدن به هدف هایی که عده زیادی آن را ارزنده می دانند، معمولاً مشکل است.

علل خطا در تصمیم گیری

 1. تکیه بر ظن و گمان به جای علم و یقین:

قرآن کریم در آیات فراوانی پیروی از ظن و گمان را به شدت سرکوب کرده و می گوید: مبادا به چیزی که علم و یقین نداری، آن را دنبال کنی.

 امروزه از نظر فلسفی مسلّم شده است که یکی از عوامل عمده خطاها و اشتباهات در تصمیمات، همین بوده است. (دکارت) هزار سال پس از قرآن، اولین اصل منطقی خویش را این قرار داد و گفت: (هیچ را حقیقت ندانم مگر این که بر من بدیهی باشد و در تصمیمات خود از شتاب زدگی و سبق ذهن و تمایل بپرهیزم و نپذیرم مگر آن را که چنان روشن و متمایز باشد که هیچ گونه شک و شبهه در آن نماند.)

 2. میل ها و هواهای نفسانی:

انسان اگر بخواهد صحیح قضاوت کند باید درباره مطلبی که می اندیشد، کاملاً بی طرفی خود را حفظ کند؛ یعنی کوشش کند که حقیقت خواه باشد و خود را تسلیم دلیل ها و مدارک نماید. اگر انسان بی طرفی خود را به نفی یا اثبات مطلبی حفظ نکند و میل نفسانی اش به یک طرف باشد، خواه ناخواه و بدون آن که خودش متوجه شود، عقربه فکرش به جانب میل و خواهش نفسانی اش متمایل می شود. این است که قرآن هوای نفس را نیز مانند تکیه بر ظن و گمان، یکی از عوامل لغزش در تصمیمات می شمارد.

 3. سنت گرایی و گذشته نگری:

انسان به حکم طبع اولی خود هنگامی که می بیند یک فکر و عقیده خاص مورد قبول نسل های گذشته بوده است، خود به خود و بدون آن که مجالی به اندیشه خود بدهد، آن را می پذیرد. قرآن یادآوری می کند که پذیرفته ها و باورهای گذشتگان را مادام که با معیار عقل نسنجیده اید، نپذیرید و در مقابل باورهای گذشتگان، استقلال فکری داشته باشید.

 4. شخصیت گرایی:

یکی دیگر از موجبات لغزش در تصمیم گیری، گرایش به شخصیت ها است. شخصیت های بزرگ تاریخی یا معاصر از نظر عظمتی که در نفوس دارند، بر روی فکر و اندیشه و تصمیم و اراده دیگران اثر می گذارند و در حقیقت، هم فکر و هم اراده دیگران را تسخیر می کنند.