تفاوت میان مطالعه و تحقیق  

 در حالى که تحقیق یک فرآیند پیچیده اى است که شامل مجموعه اى مـنـظم از اعمال ویژه همراه با کاربرد فنون خاص به منظور پاسخ گویى به یک سـوال مـعـیـن مى باشد. در این فرآیند, همچنان که بیان شد, یک سؤال اساسى وجود دارد و نیز فرضیه یا فرضیه هایى که به آزمون گذاشته مى شود . بـنـابراین , تحقیق عبارت است از جست و جو در امرى به منظور دست یافتن به واقـعـیـت و حـقـیقت آن امر که داراى اصول وروش هاى مخصوص به خود نیز مـى بـاشـد.(الـبـته در قلمرو علوم مختلف اصول و روش هاى تحقیق از یکدیگر متفاوتند.) امامطالعه , به معنى خواندن کتاب یا هر نوشته دیگرى مى باشد که به مـنظور دقت در آن و یا افزایش اطلاعات صورت مى گیرد.

اگر چه مطالعه نیز روش هـاى خـاص خـود را دارد و از اصـول و قـواعد معینى پیروى مى کند ولى هـرگز نباید این دو را به جاى یکدیگر به کار برد, زیرا اصول و روش هاى مطالعه در مقایسه با اصول و قواعد حاکم بر تحقیق , چندان پیچیده و گسترده نیستند.

استادان در برخى از درس هاى دانشگاهى نیز, به منظور آشنا کردن دانشجویان بـه کـتـاب هـا و مـنابع مختلف هر در س , از آن هامى خواهند که درباره مساءله خـاصى از موضوع درسى خور گزارشى تهیه کنند, چنین کارى را نیز نباید یک تـحقیق نامید. هدف از تهیه این گونه گزارش هاى درسى , کمک به یادگیرى دانشجویان از طریق جست و جو و مطالعه منابع مختلف است .

ایـن نـوع کار عملى که در اصطلاح دانشگاهى (یا مقاله یا گزارش) درسـى نـامـیده مى شود فاقد ویژگى هاى یک تحقیق است و نباید با آن اشتباه شـود. بـه طـور کـلـى در مـواردى که هنوز دانشجویان , درس روش تحقیق را نـگـذرانـده انـد, امـکـان تـهیه یک مقاله تحقیقى وجود ندارد, اگر چه مراجعه دانـشجویان به کتاب هاى مختلف و تهیه گزارش نسبت به برخى از موضوعات درسى هم امکان پذیر است و هم مى تواند در فراگیرى بهتر دروس مفید باشد.

منبع:

درآمدی بر روش تحقیق در علوم سیاسی، نوشته اسماعیل جهانبین