تبلیغ شماره 1
بازگشت به پورتال مرکزی
صفحه اول > مقالات موضوعی ‏ > پژوهش و پایان نامه ‏ > راهنمای تدوین مقاله و پایان نامه ‏ > تدوین پروپزال ‏ > مشاهده مقاله

فرضیه بر اساس ملاک­های مختلفی طبقه­بندی شده است. اما در یک طبقه­بندی کلی، فرضیه به دو دسته تقسیم می­شود: 

 

الف) فرضیۀ تحقیقی

 ب) فرضیۀ آماری

 

 

الف) فرضیۀ تحقیقی

فرضیۀ تحقیقی بیانی است که به توصیف رابطۀ بین متغیرها می­پردازد. به عبارت دیگر، این فرضیه انتظارات پژوهشگر را دربارۀ رابطه بین متغیرها نشان می­دهد و به همین دلیل یک راه­حل پیشنهادی است. فرضیه­های تحقیقی به دو گونه تقسیم می­شوند:

 

1) جهت­دار

2) بدون­ جهت

 

 

 

فرضیۀ جهت ­دار به فرضیه­ای گفته می­شود که در آن جهت ارتباط یا جهت تأثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته مشخص و معین است. از این فرضیه هنگامی استفاده می­شود که پژوهشگر دلایل مشخصی برای پیش ­بینی رابطۀ معینی داشته باشد.

 

فرضیه­ ای که در آن جهت اختلاف یا روابط مشخص نیست،بدون ­جهت نامیده می­شود. برای آزمون  فرضیه ­های جهت­دار از آزمون­های آماری یک دامنه استفاده می­شود، در صورتی که با فرضیه­ های بدون جهت آزمون آماری دو دامنه به کار برده می­شود.

 

 

اگر در بیان یا مطرح کردن رابطه بین دو متغیر یا مقایسه دو گروه، اصطلاحاتی نظیر «مثبت»، «منفی»، «بیشتر از»، «کمتر از» و نظایر این­ها استفاده شود، آنگاه چنین فرضیه­ هایی جهت­دار هستند. از طرفی دیگر، فرضیه ­های بدون­ جهت فرضیه­ هایی هستند که نوعی رابطه یا تفاوت را مشخص می­سازند اما هیچ­نوع سمت و سوی جهت روابط یا تفاوت­ها را نشان نمی­دهند.

 

فرضیه ­های بدون­ جهت را زمانی می­توان مطرح کرد که روابط یا تفاوت­ های بین متغیرها هرگز قبلاً کشف نشده باشند و در نتیجه مبنایی برای نشان دادن جهت فرضیه ­ها وجود نداشته باشند یا یافته ­های متضادی در بررسی­های پژوهشی قبلی در مورد متغیرها وجود داشته است.

 

ممکن است در برخی از تحقیقات نوعی رابطه مثبت و در برخی دیگر نوعی رابطه منفی به دست آمده باشد. بنابراین، محقق ممکن است فرض کند که نوعی رابطه معنی ­دار  بین متغیرها وجود دارد، اما جهت فرضیه ­ها ممکن است روشن نباشد. در چنین مواردی فرضیه­ ها را می­توان به صورت بدون­ جهت مطرح کرد.

 

 

جهت فرضیه ­های تحقیقی، به کمک ادبیات تحقیق و با استفاده از تجارب علمی و عملی پژوهشگر تعیین می­شود. در پژوهش ­هایی که هدف آنها کشف روابط بین متغیرها یا ارضاء حس کنجکاوی علمی پژوهشگر باشد، غالباً از فرضیه­ های بدون ­جهت استفاده می­شود.

 

با توجه به اینکه پژوهشگر اصل را بر درستی فرض صفر قرار می­دهد معمولاً در علوم رفتاری از فرضیه ­های بدون جهت بیشتر استفاده می­شود.

 

 

مثال­های زیر انواع فرضیه ­های تحقیقی را روشن می­نماید:

فرضیه تحقیق جهت­دار: به نظر می­رسد کارایی معلمان آموزش­ دیده بیشتر از معلمان آموزش ­ندیده است.

 

فرضیه تحقیق بدون­ جهت: به نظر می­رسد بین آموزش معلمان و کارایی آنها رابطه وجود دارد.

 

 

ب) فرضیۀ آماری

فرضیه ­های آماری، جمله ­ها یا عبارت­ هایی هستند که با استفاده از نمادهای آماری و به صورت پارامتر نوشته می­شوند و نقش آنها هدایت پژوهشگر در انتخاب آزمون آماری است. به عبارت دیگر، پژوهشگر روش­های آماری لازم را با استفاده از فرضیه­ های آماری انتخاب می­کند. فرضیۀ آماری یک بیان مقداری دربارۀ پارامترهای جامعه است. فرضیه آماری به دو قسم تقسیم می­شود:

 

1) فرضیه صفر

2) فرضیه خلاف

 

فرض صفر با H0 نشان داده می­شود و یک بیان مقداری است که به صورت پارامتر صورت­بندی می­شود و مبنای ریاضی آن، «برهان خلف» است. این فرض معمولاً به این منظور بیان می­شود که پژوهشگر را به ارزشیابی فرضیۀ تحقیقی قادر سازد. چنین فرضیه­ای مبین عدم تفاوت است.

 

به طور کلی، فرضیه صفر قضیه یا پیشنهادی است که نوعی رابطه قطعی و دقیق بین دو متغیر را بیان می­کند. یعنی بیان می­دارد که همبستگی بین دو متغیر، مساوی صفر است یا این­که تفاوت در میانگین دو گروه در جامعه، مساوی صفر (یا نوعی عدد معین) است.

 

فرضیه صفر بیان می­دارد که هیچ­ نوع رابطه (معنی دار) بین دو متغیر وجود ندارد یا هیچ ­نوع تفاوت معنی­دار بین دو گروه، وجود ندارد. منظور ما از فرضیه صفر آن است که هر تفاوتی بین دو گروه نمونه یا هر رابطه ­ای بین دو متغیر بر اساس نمونه فقط به واسطه نوسانات یا خطاهای نمونه­ گیری تصادفی است نه به واسطه هر نوع تفاوت ­های «صحیح» بین دو گروه از جامعه یا روابط بین دو متغیر.

 

فرضیه صفر چنان تنظیم می­شود که بتواند برای رّد احتمالی مورد آزمون قرار گیرد. اگر فرضیه صفر را رد کردیم، آنگاه فرضیه ­های مقابل دربارۀ رابطۀ خاصی که آزمون می­شود را می­توان تأیید کرد.

 

 

فرض خلاف با HA یا H1 نمایش داده می­شود و همانند فرض صفر به صورت پارامتر صورت­ بندی 
 می­شود. فرضیه­ های تحقیقی غالباً راهنمای محقق در تدوین فرض خلاف هستند.

 

به عبارت دیگر فرض خلاف غالباً منطبق بر فرضیه­ های تحقیقی است، به این معنی که فرض خلاف بیان­ کنندۀ انتظار پژوهشگر دربارۀ نتایج تحقیق است و معمولاً این انتظار بر اساس مدارک آزمایشی و یا تجربۀ کاری پژوهشگر کسب شده است.

 

فرض خلاف، بیانی است که پژوهشگر آرزو می­کند دربارۀ آن پژوهش کند. فرض صفر و خلاف باید ناسازگار باشند، به این معنی که نباید به هیچ شکل یا طریقی با هم تداخل باشند.

 

 

مثال­های زیر این دو فرضیه را روشن می­سازد:

فرضیه صفر: به نظر می­رسد کارایی معلمان آموزش ­دیده و آموزش ­ندیده مساوی است.

فرضیه خلاف: به نظر می­رسد کارایی معلمان آموزش ­دیده و آموزش­ ندیده مساوی نمی­باشد.

 

 

منبع:

ایران پژوهان

سایر خدمات تیم

 

در صورت علاقه مندی به یادگیری کامل مبحث تدوین پروپزال جهت پیش ثبت نام و یا  شرکت در دوره ها کلیک کنید.

جهت پیش ثبت نام  کلیک کنید...

در صورتی که به مشاوره پیرامون موضوع فوق علاقه دارید کلیک کنید...

اطلاعات بیشتر کلیک کنید...

 

 

 

ثبت نام و عضویت میز کار

لینک های مفید

 

خدمات حَسمان
ارتقاء سواد مالی در حَسمان
خدمات ویژه حسابداران
ارتقاء حرفه ای در حَسمان
خدمات ویژه مدیران

 

 

نجمی |   1395/09/27 18:11:26   |
1     0
ایا جمله ای که برای فرضیه بکار می بریم می تواند این گونه باشد
آموزش معلمان بر کارایی آنها تاثیر گذار است؟
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
masoud sadeghi |   1395/10/05 14:25:32   |
1     0
متن کامل می باشد
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
رضایی |   1395/10/08 00:45:50   |
1     3
*فرضیات تحقیق را می­توان به سه دسته رده­بندی کرد:
1.1. فرضیه­‌های توصیفی

فرضیه­های توصیفی مبین وجود حالات، شرایط، صفات، ویژگی­های اشیاء و اشخاص، موقعیت­ها، پدیده­ها و رخدادهایی هستند که نسبت وقوع رویداد، صفات، ویژگی­های اشیاء و پدیده­ها را توضیح می­دهد. در این­گونه فرضیات معمولاً از کلمات «چه می­باشد»، «چیست» و «چگونه است» استفاده می­شود. بعضی اوقات گزاره­های مسئله این عبارات را دربرندارند ولی به طور ضمنی این عبارات از آنها استنباط می­شود.

برای مثال: «بررسی تاریخی گسترش مدارس فنی و حرفه­ای» به طور ضمنی این فرضیه را که «گسترش تاریخی مدارس فنی و حرفه­ای چگونه بوده است؟» را دربردارد. فرضیات تحقیقات توصیفی نیز عبارات: «چیست» و «چگونه می­باشد» را دربردارد، مثال:



«سطح پیشرفت درسی دانش­آموزان پایۀ سوم ابتدایی مدارس تهران در آزمون پیشرفت تحصیلی چگونه است؟» یا «طرز تفکر دانش­آموزان نسبت به مسائل سیاسی و اجتماعی چیست؟»


1.2. فرضیه­ های رابط‌ه­ ای

محقق به دنبال کشف و تعیین رابطۀ علت و معلولی بین دو یا چند متغیر است؛ در این­گونه فرضیات، چگونگی رابطۀ دو یا چند متغیر مورد نظر قرار می­گیرد. برای مثال، بررسی رابطۀ بین مفهوم خود و پیشرفت تحصیلی؛ و یا تأثیر عامل هوش در پیشرفت تحصیلی.
1.3. فرضیه­‌های تفاوتی

محقق به دنبال بررسی و مقایسۀ تفاوت تأثیر دو یا چند متغیر بر یک یا چند متغیر است. این فرضیه­ها با تفاوت سطوح متغیرها سروکار دارند و معمولاً به شکل زیر بیان می­شود: بررسی تفاوت بین پیشرفت تحصیلی دختران و پسران پایۀ پنجم ابتدایی؛ و یا تفاوت تأثیر دو روش تدریس بر شاگردان.

انواع فرضیه

فرضیه بر اساس ملاک­های مختلفی طبقه­بندی شده است. اما در یک طبقه­بندی کلی، فرضیه به دو دسته تقسیم می­شود: الف) فرضیۀ تحقیقی، ب) فرضیۀ آماری.

الف) فرضیۀ تحقیقی

فرضیۀ تحقیقی بیانی است که به توصیف رابطۀ بین متغیرها می­پردازد. به عبارت دیگر، این فرضیه انتظارات پژوهشگر را دربارۀ رابطه بین متغیرها نشان می­دهد و به همین دلیل یک راه­حل پیشنهادی است. فرضیه­های تحقیقی به دو گونه تقسیم می­شوند: 1) جهت­دار[1]، 2) بدون­جهت[2]. فرضیۀ جهت­دار به فرضیه­ای گفته
می­شود که در آن جهت ارتباط یا جهت تأثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته مشخص و معین است. از این فرضیه هنگامی استفاده می­شود که پژوهشگر دلایل مشخصی برای پیش­بینی رابطۀ معینی داشته باشد. فرضیه­ای که در آن جهت اختلاف یا روابط مشخص نیست، بدون­جهت نامیده می­شود. برای آزمون
فرضیه­های جهت­دار از آزمون­های آماری یک دامنه استفاده می­شود، در صورتی که با فرضیه­های بدون جهت آزمون آماری دو دامنه به کار برده می­شود.

اگر در بیان یا مطرح کردن رابطه بین دو متغیر یا مقایسه دو گروه، اصطلاحاتی نظیر «مثبت»، «منفی»، «بیشتر از»، «کمتر از» و نظایر این­ها استفاده شود، آنگاه چنین فرضیه­هایی جهت­دار هستند. از طرفی دیگر،
فرضیه­های بدون­جهت فرضیه­هایی هستند که نوعی رابطه یا تفاوت را مشخص می­سازند اما هیچ­نوع سمت و سوی جهت روابط یا تفاوت­ها را نشان نمی­دهند. فرضیه­های بدون­جهت را زمانی می­توان مطرح کرد که روابط یا تفاوت­های بین متغیرها هرگز قبلاً کشف نشده باشند و در نتیجه مبنایی برای نشان دادن جهت فرضیه­ها وجود نداشته باشند یا یافته­های متضادی در بررسی­های پژوهشی قبلی در مورد متغیرها وجود داشته است. ممکن است در برخی از تحقیقات نوعی رابطه مثبت و در برخی دیگر نوعی رابطه منفی به دست آمده باشد. بنابراین، محقق ممکن است فرض کند که نوعی رابطه معنی­دار بین متغیرها وجود دارد، اما جهت فرضیه­ها ممکن است روشن نباشد. در چنین مواردی فرضیه­ها را می­توان به صورت بدون­جهت مطرح کرد.

جهت فرضیه­های تحقیقی، به کمک ادبیات تحقیق و با استفاده از تجارب علمی و عملی پژوهشگر تعیین می­شود. در پژوهش­هایی که هدف آنها کشف روابط بین متغیرها یا ارضاء حس کنجکاوی علمی پژوهشگر باشد، غالباً از فرضیه­های بدون­جهت استفاده می­شود. با توجه به اینکه پژوهشگر اصل را بر درستی فرض صفر قرار می­دهد معمولاً در علوم رفتاری از فرضیه­های بدون جهت بیشتر استفاده می­شود.

مثال­های زیر انواع فرضیه­های تحقیقی را روشن می­نماید:

فرضیه تحقیق جهت­دار: به نظر می­رسد کارایی معلمان آموزش­دیده بیشتر از معلمان آموزش­ندیده است.

فرضیه تحقیق بدون­ جهت: به نظر می­رسد بین آموزش معلمان و کارایی آنها رابطه وجود دارد.

ب) فرضیۀ آماری

فرضیه­های آماری، جمله­ها یا عبارت­هایی هستند که با استفاده از نمادهای آماری و به صورت پارامتر نوشته می­شوند و نقش آنها هدایت پژوهشگر در انتخاب آزمون آماری است. به عبارت دیگر، پژوهشگر روش­های آماری لازم را با استفاده از فرضیه­های آماری انتخاب می­کند. فرضیۀ آماری یک بیان مقداری دربارۀ پارامترهای جامعه است. فرضیه آماری به دو قسم تقسیم می­شود: 1) فرضیه صفر، 2) فرضیه خلاف.

فرض صفر با H0 نشان داده می­شود و یک بیان مقداری است که به صورت پارامتر صورت­بندی می­شود و مبنای ریاضی آن، «برهان خلف» است. این فرض معمولاً به این منظور بیان می­شود که پژوهشگر را به ارزشیابی فرضیۀ تحقیقی قادر سازد. چنین فرضیه­ای مبین عدم تفاوت است. به طور کلی، فرضیه صفر قضیه یا پیشنهادی است که نوعی رابطه قطعی و دقیق بین دو متغیر را بیان می­کند. یعنی بیان می­دارد که همبستگی بین دو متغیر، مساوی صفر است یا این­که تفاوت در میانگین دو گروه در جامعه، مساوی صفر (یا نوعی عدد معین) است. فرضیه صفر بیان می­دارد که هیچ­نوع رابطه (معنی­دار) بین دو متغیر وجود ندارد یا هیچ­نوع تفاوت معنی­دار بین دو گروه، وجود ندارد. منظور ما از فرضیه صفر آن است که هر تفاوتی بین دو گروه نمونه یا هر رابطه­ای بین دو متغیر بر اساس نمونه فقط به واسطه نوسانات یا خطاهای نمونه­گیری تصادفی است نه به واسطه هر نوع تفاوت­های «صحیح» بین دو گروه از جامعه یا روابط بین دو متغیر. فرضیه صفر چنان تنظیم می­شود که بتواند برای رّد احتمالی مورد آزمون قرار گیرد. اگر فرضیه صفر را رد کردیم، آنگاه فرضیه­های مقابل دربارۀ رابطۀ خاصی که آزمون می­شود را می­توان تأیید کرد.

فرض خلاف با HA یا H1 نمایش داده می­شود و همانند فرض صفر به صورت پارامتر صورت­بندی
می­شود. فرضیه­های تحقیقی غالباً راهنمای محقق در تدوین فرض خلاف هستند. به عبارت دیگر فرض خلاف غالباً منطبق بر فرضیه­های تحقیقی است، به این معنی که فرض خلاف بیان­کنندۀ انتظار پژوهشگر دربارۀ نتایج تحقیق است و معمولاً این انتظار بر اساس مدارک آزمایشی و یا تجربۀ کاری پژوهشگر کسب شده است. فرض خلاف، بیانی است که پژوهشگر آرزو می­کند دربارۀ آن پژوهش کند. فرض صفر و خلاف باید ناسازگار باشند، به این معنی که نباید به هیچ شکل یا طریقی با هم تداخل باشند.

مثال­های زیر این دو فرضیه را روشن می­سازد:

فرضیه صفر: به نظر می­رسد کارایی معلمان آموزش­دیده و آموزش­ندیده مساوی است.

فرضیه خلاف: به نظر می­رسد کارایی معلمان آموزش­دیده و آموزش­ندیده مساوی نمی­باشد.

ویژگی­های یک فرضیه خوب

اهم ویژگی­های یک فرضیه خوب را می­توان به شرح زیر برشمرد:

1- فرضیه باید قدرت تبیین حقایق را داشته باشد؛ یعنی به گونه­ای ساخته شود که واقعیت مسئله یا متغیر یا روابط مورد مطالعه را منعکس کند و بتوان بر اساس آن اطلاعات را گردآوری کرد و مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.

2- فرضیه باید بتواند پاسخ مسئله تحقیق را بدهد؛ یعنی آنچنان با مسئله تحقیق مرتبط باشد که اطلاعات گردآوری شده پس از تجزیه و تحلیل، پاسخ­گوی حل مسئله و قابل استفاده باشد.

3- فرضیه باید قابلیت حذف حقایق نامرتبط با مسئلۀ تحقیق را داشته باشد؛ یعنی باعث پرداختن به کشف حقایقی شود که در چارچوب مسئلۀ تحقیق وجود دارند. ضمناً، حدود آن باید طوری باشد که با مسائل و فرضیه­های دیگر تداخل نکند.

4- فرضیه باید شفاف، ساده و قابل­فهم باشد؛ بنابراین محقق باید از به کار بردن عبارات مبهم، طولانی و دوپهلو در آن خودداری کند.

5- فرضیه باید قابلیت آزمون را داشته باشد؛ یعنی مفاهیم و متغیرهای مطرح شده در فرضیه قابل تبدیل به تعاریف عملیاتی و واجد معرف­ها و شاخص­هایی برای ارزیابی و سنجش باشند تا بتوان با وسایل و امکانات موجود آن را مورد آزمایش قرار داد.

6- فرضیه نباید با حقایق و قوانین مسلم و اصول علمی تأیید شده و پذیرفته شده مغایرت داشته باشد.

7- فرضیه نباید از واژه­ها و مفاهیم ارزشی استفاده کند، بلکه باید ناظر بر واقعیت و حقیقتی باشد که محقق قصد کشف آن را دارد؛ مثلاً باید در تدوین فرضیه از عباراتی نظیر ایده­آل است، بسیار خوب است پرهیز شود.

8- فرضیه باید به مطالعه و پژوهش جهت بدهد و راهنمای فعالیت­های محقق باشد.

9- فرضیه باید به صورت جملۀ خبری باشد تا از نحوۀ ارتبای متغیرها خبر بدهد.

10- در یک فرضیه خوب اصطلاحات و واژه­های اختصاصی تعریف می­شوند؛ یعنی اگر محقق ناگزیر از کاربرد واژه­ها و اصطلاحاتی است که برای دیگر افراد مفهوم و مأنوس نیست، باید آنها را تعریف کند.

11- فرضیه­ها با توجه به چارچوب نظری تحقیق تدوین می­شوند؛ بنابراین تعداد ابعاد و رابطه­های موجود در چارچوب نظری می­تواند ملاک عمل برای تعداد فرضیه­ها باشد.

12- فرضیه­ها باید مختص مسئلۀ تحقیق باشند؛ بنابراین از تدوین فرضیه­های عام و غیرقابل حمل بر مصداق خاص مورد تحقیق باید پرهیز شود؛ زیرا فرضیه قابلیت آزمایش داشتن را از دست می­دهد.

13- باید بین فرضیه­ها و سؤال­های ویژه یا فرعی تحقیق تناظر صوری و محتوایی وجود داشته باشد؛ زیرا تعداد و نوع سؤال­های فرعی و فرضیه­ها برخاسته از چارچوب نظری تحقیق است، پس باید بین آنها ارتباط منطقی وجود داشته باشد. منظور از تناظر صوری این است که اولاً به تعداد سؤال­های فرعی فرضیه تدوین شود و ثانیاً هر فرضیه در مقابل سؤال مربوط به آن قرار گیرد. منظور از تناسب و تناظر محتوایی این است که معنا و مفهوم هر فرضیه با معنا و مفهوم سؤال مربوط به آن تناسب داشته باشد؛ به عبارت دیگر، فرضیه و سؤال به لحاظ محتوایی با هم ارتباط منطقی داشته باشند.
منبع :
پایگاه اینترنتی ایران پژوهان
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
نوشین دینیاریان |   1395/10/11 10:19:55   |
با سلام و عرض ادب
دوست گرامی این کامنت به این طولانی خودش یه مقاله کامل و البته می توان گفت کپی مقاله بالا هست که منبع آن هم از یک سایت می باشد به نظرم بهتر نیست کامنت ها کوتاهتر یا حداقل یک مطلب جدید تر قرار بدین ، چون به این صورت باعث گیجی کامل خواننده می شود.
حضرتی |   1395/10/11 14:31:03   |
0     0
باسلام
متن کامل و گویا است و احتیاجی به این کامنت طولانی که تقریبا تمام مطالب متن است نمیباشد
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
نجمی |   1395/10/27 09:09:49   |
0     0
فرضیات تحقیقی رابطه ی بین متغیرها را توصیف می کنند و راه حلی پیشنهاد می کند.
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
نفیسه شعله ور |   1395/10/27 22:50:50   |
0     0
دکتر میکنی انواع فرضیه ها را ، توصیفی، استنباطی،تک متغیره، چند متغیره، همبستگی، تجربی، پژوهشی ، پارامتریک و ناپارامتریک عنوان میکند
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
صدیقه شکران |   1395/10/28 01:53:30   |
0     0
فرضیه­ ای که در آن جهت اختلاف یا روابط مشخص نیست،بدون جهت نامیده می­شود. برای آزمون فرضیه ­های جهت­دار از آزمون­های آماری یک دامنه استفاده می­شود، در صورتی که با فرضیه­ های بدون جهت آزمون آماری دو دامنه به کار برده می­شود.
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
عاطفه صابر |   1395/10/28 15:03:20   |
0     0
فرضیۀ تحقیقی بیانی است که به توصیف رابطۀ بین متغیرها می­پردازد. به عبارت دیگر، این فرضیه انتظارات پژوهشگر را دربارۀ رابطه بین متغیرها نشان می­دهد و به همین دلیل یک راه­حل پیشنهادی است. فرضیه­های تحقیقی به دو گونه تقسیم می­شوند:
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
محمد خالق |   1395/10/28 22:46:39   |
0     0
فرضیه ­های آماری، جمله ­ها یا عبارت­ هایی هستند که با استفاده از نمادهای آماری و به صورت پارامتر نوشته می­شوند و نقش آنها هدایت پژوهشگر در انتخاب آزمون آماری است. به عبارت دیگر، پژوهشگر روش­های آماری لازم را با استفاده از فرضیه­ های آماری انتخاب می­کند. فرضیۀ آماری یک بیان مقداری دربارۀ پارامترهای جامعه است. فرضیه آماری به دو قسم تقسیم می­شود:

1) فرضیه صفر
2) فرضیه خلاف
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
نغمه |   1395/11/02 15:46:46   |
0     0
فرضیه­ های تحقیقی به دو گونه تقسیم می­شوند:1) جهت­دار
2) بدون­ جهت
فرضیۀ جهت ­دار به فرضیه­ای گفته می­شود که در آن جهت ارتباط یا جهت تأثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته مشخص و معین است. از این فرضیه هنگامی استفاده می­شود که پژوهشگر دلایل مشخصی برای پیش ­بینی رابطۀ معینی داشته باشد.
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
Fereshte Montazeri |   1396/03/28 12:13:10   |
0     0
فرضیه اصلی
هوش تجاری در سازمان نمونه با موفقیت اجرا شده است.
فرضیه های فرعی
هوش تجاری از جنبه مدیریتی در سازمان نمونه با موفقیت اجرا شده است.
هوش تجاری از جنبه فنی در سازمان نمونه با موفقیت اجرا شده است.
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
Fereshte Montazeri |   1396/03/28 13:06:28   |
0     0
فرضیات به طور کلی به دو نوع تقسیم می شوند:

فرضیه تحقیق Research hypothesis H1

فرضیه صفر یا آماری H0 Null or Statistical hypothesis

فرضیه تحقیق: از وجود رابطه یا اثر و یا تفاوت بین متغیرها خبر می دهد. (به صورت مثبت مطرح می شود)

مثال: رابطه مثبت و معنی داری بین فرهنگ یک جامعه و فرهنگ یک سازمان وجود دارد.

فرضیه صفر: که به فرضیه آماری یا پوچ نیز موسوم است بر خلاف فرضیه تحقیق، وجود رابطه، اثر یا تفاوت بین متغیرها را رد کرده و انکار می کند. (به صورت منفی مطرح می شود).

مثال: رابطه مثبت و معنی داری بین فرهنگ یک جامعه و فرهنگ یک سازمان وجود ندارد.

طبقه بندی فرضیات تحقیقی در یک پایان نامه

این نوع فرضیه ها از چند بعد قابل تقسیم هستند:

1- فرضیات تحقیق جهت دار و بدون جهت

فرضیه تحقیق جهت دار: نوع رابطه یا تأثیر (مثبت یا منفی بودن، بیشتر یا کمتر بودن و....) بین دو متغیر یا تفاوت بین دو گروه را مشخص می کند.

دو مثال: کارآیی مدیران دارای مهارت IT بیشتر از مدیران فاقد این مهارت است.

آموزش مدیران در زمینه IT تأثیر مثبت و معنی داری بر افزایش کارآیی آنها دارد.

فرضیه تحقیق بدون جهت: روابط یا تفاوتی را بین دو متغیر یا دو گروه را نشان می دهد لکن جهت این روابط یا تفاوت ها را نشان نمی دهند. این حالت زمانی پیش می آید که محقق نتوانسته است درباره جهت متغیرهای موجود در فرضیه در مطالعات قبلی اطلاعاتی بدست آورد یا اینکه اطلاعات حاصله متناقض هستند.

مثال: بین آموزش مدیران در زمینه IT و کارآیی آنها رابطه معنی داری وجود دارد.

فرضیات تحقیق تک متغیره و چند متغیره

فرضیه تحقیق تک متغیره: فرضیاتی که فقط شامل یک متغیر هستند. برای مثال: نسبت مدیران ناراضی از واحد IT 60 درصد است.

فرضیه تحقیق چند متغیره: فرضیاتی که دارای دو یا چند متغیر باشند. مثال: بین رضایت کارکنان و رضایت مشتریان رابطه مثبت و معنی داری و جود دارد.

فرضیات تحقیقی کیفی و کمی

فرضیات تحقیقی کمّی: فرضیاتی که همه متغیرهای آن کمّی باشند.

مثال: رابطه مثبت و معنی داری بین ضریب هوشی و نمره درس روش تحقیق دانشجویان IT وجود دارد.

فرضیات تحقیقی کیفی: فرضیاتی که حداقل یکی از متغیرهای آن کیفی باشد.

مثال: رابطه مثبت و معنی داری بین ضریب هوشی و کیفیت تحصیلی دانشجویان IT وجود دارد.
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
سید احمد علی هانی |   1396/03/28 15:10:12   |
0     0
تعداد بازدید: 21962 پست الکترونیک چاپ
فرضیات تحقیق را می­توان به سه دسته رده­بندی کرد:

1. فرضیه­‌های توصیفی
فرضیه­های توصیفی مبین وجود حالات، شرایط، صفات، ویژگی­های اشیاء و اشخاص، موقعیت­ها، پدیده­ها و رخدادهایی هستند که نسبت وقوع رویداد، صفات، ویژگی­های اشیاء و پدیده­ها را توضیح می­دهد. در این­گونه فرضیات معمولاً از کلمات «چه می­باشد»، «چیست» و «چگونه است» استفاده می­شود. بعضی اوقات گزاره­های مسئله این عبارات را دربرندارند ولی به طور ضمنی این عبارات از آنها استنباط می­شود.
برای مثال: «بررسی تاریخی گسترش مدارس فنی و حرفه­ای» به طور ضمنی این فرضیه را که «گسترش تاریخی مدارس فنی و حرفه­ای چگونه بوده است؟» را دربردارد. فرضیات تحقیقات توصیفی نیز عبارات: «چیست» و «چگونه می­باشد» را دربردارد، مثال:



«سطح پیشرفت درسی دانش­آموزان پایۀ سوم ابتدایی مدارس تهران در آزمون پیشرفت تحصیلی چگونه است؟» یا «طرز تفکر دانش­آموزان نسبت به مسائل سیاسی و اجتماعی چیست؟»

رای مثال: «بررسی تاریخی گسترش مدارس فنی و حرفه­ای» به طور ضمنی این فرضیه را که «گسترش تاریخی مدارس فنی و حرفه­ای چگونه بوده است؟» را دربردارد. فرضیات تحقیقات توصیفی نیز عبارات: «چیست» و «چگونه می­باشد» را دربردارد، مثال:



«سطح پیشرفت درسی دانش­آموزان پایۀ سوم ابتدایی مدارس تهران در آزمون پیشرفت تحصیلی چگونه است؟» یا «طرز تفکر دانش­آموزان نسبت به مسائل سیاسی و اجتماعی چیست؟»



2. فرضیه­ های رابط‌ه­ ای
محقق به دنبال کشف و تعیین رابطۀ علت و معلولی بین دو یا چند متغیر است؛ در این­گونه فرضیات، چگونگی رابطۀ دو یا چند متغیر مورد نظر قرار می­گیرد. برای مثال، بررسی رابطۀ بین مفهوم خود و پیشرفت تحصیلی؛ و یا تأثیر عامل هوش در پیشرفت تحصیلی.

3. فرضیه­‌های تفاوتی
محقق به دنبال بررسی و مقایسۀ تفاوت تأثیر دو یا چند متغیر بر یک یا چند متغیر است. این فرضیه­ها با تفاوت سطوح متغیرها سروکار دارند و معمولاً به شکل زیر بیان می­شود: بررسی تفاوت بین پیشرفت تحصیلی دختران و پسران پایۀ پنجم ابتدایی؛ و یا تفاوت تأثیر دو روش تدریس بر شاگردان.

انواع فرضیه

فرضیه بر اساس ملاک­های مختلفی طبقه­بندی شده است. اما در یک طبقه­بندی کلی، فرضیه به دو دسته تقسیم می­شود: الف) فرضیۀ تحقیقی، ب) فرضیۀ آماری.

الف) فرضیۀ تحقیقی

فرضیۀ تحقیقی بیانی است که به توصیف رابطۀ بین متغیرها می­پردازد. به عبارت دیگر، این فرضیه انتظارات پژوهشگر را دربارۀ رابطه بین متغیرها نشان می­دهد و به همین دلیل یک راه­حل پیشنهادی است. فرضیه­های تحقیقی به دو گونه تقسیم می­شوند: 1) جهت­دار[1]، 2) بدون­جهت[2]. فرضیۀ جهت­دار به فرضیه­ای گفته
می­شود که در آن جهت ارتباط یا جهت تأثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته مشخص و معین است. از این فرضیه هنگامی استفاده می­شود که پژوهشگر دلایل مشخصی برای پیش­بینی رابطۀ معینی داشته باشد. فرضیه­ای که در آن جهت اختلاف یا روابط مشخص نیست، بدون­جهت نامیده می­شود. برای آزمون
فرضیه­های جهت­دار از آزمون­های آماری یک دامنه استفاده می­شود، در صورتی که با فرضیه­های بدون جهت آزمون آماری دو دامنه به کار برده می­شود.

اگر در بیان یا مطرح کردن رابطه بین دو متغیر یا مقایسه دو گروه، اصطلاحاتی نظیر «مثبت»، «منفی»، «بیشتر از»، «کمتر از» و نظایر این­ها استفاده شود، آنگاه چنین فرضیه­هایی جهت­دار هستند. از طرفی دیگر،
فرضیه­های بدون­جهت فرضیه­هایی هستند که نوعی رابطه یا تفاوت را مشخص می­سازند اما هیچ­نوع سمت و سوی جهت روابط یا تفاوت­ها را نشان نمی­دهند. فرضیه­های بدون­جهت را زمانی می­توان مطرح کرد که روابط یا تفاوت­های بین متغیرها هرگز قبلاً کشف نشده باشند و در نتیجه مبنایی برای نشان دادن جهت فرضیه­ها وجود نداشته باشند یا یافته­های متضادی در بررسی­های پژوهشی قبلی در مورد متغیرها وجود داشته است. ممکن است در برخی از تحقیقات نوعی رابطه مثبت و در برخی دیگر نوعی رابطه منفی به دست آمده باشد. بنابراین، محقق ممکن است فرض کند که نوعی رابطه معنی­دار بین متغیرها وجود دارد، اما جهت فرضیه­ها ممکن است روشن نباشد. در چنین مواردی فرضیه­ها را می­توان به صورت بدون­جهت مطرح کرد.

جهت فرضیه­های تحقیقی، به کمک ادبیات تحقیق و با استفاده از تجارب علمی و عملی پژوهشگر تعیین می­شود. در پژوهش­هایی که هدف آنها کشف روابط بین متغیرها یا ارضاء حس کنجکاوی علمی پژوهشگر باشد، غالباً از فرضیه­های بدون­جهت استفاده می­شود. با توجه به اینکه پژوهشگر اصل را بر درستی فرض صفر قرار می­دهد معمولاً در علوم رفتاری از فرضیه­های بدون جهت بیشتر استفاده می­شود.

مثال­های زیر انواع فرضیه­های تحقیقی را روشن می­نماید:

فرضیه تحقیق جهت­دار: به نظر می­رسد کارایی معلمان آموزش­دیده بیشتر از معلمان آموزش­ندیده است.

فرضیه تحقیق بدون­ جهت: به نظر می­رسد بین آموزش معلمان و کارایی آنها رابطه وجود دارد.

ب) فرضیۀ آماری

فرضیه­های آماری، جمله­ها یا عبارت­هایی هستند که با استفاده از نمادهای آماری و به صورت پارامتر نوشته می­شوند و نقش آنها هدایت پژوهشگر در انتخاب آزمون آماری است. به عبارت دیگر، پژوهشگر روش­های آماری لازم را با استفاده از فرضیه­های آماری انتخاب می­کند. فرضیۀ آماری یک بیان مقداری دربارۀ پارامترهای جامعه است. فرضیه آماری به دو قسم تقسیم می­شود: 1) فرضیه صفر، 2) فرضیه خلاف.

فرض صفر با H0 نشان داده می­شود و یک بیان مقداری است که به صورت پارامتر صورت­بندی می­شود و مبنای ریاضی آن، «برهان خلف» است. این فرض معمولاً به این منظور بیان می­شود که پژوهشگر را به ارزشیابی فرضیۀ تحقیقی قادر سازد. چنین فرضیه­ای مبین عدم تفاوت است. به طور کلی، فرضیه صفر قضیه یا پیشنهادی است که نوعی رابطه قطعی و دقیق بین دو متغیر را بیان می­کند. یعنی بیان می­دارد که همبستگی بین دو متغیر، مساوی صفر است یا این­که تفاوت در میانگین دو گروه در جامعه، مساوی صفر (یا نوعی عدد معین) است. فرضیه صفر بیان می­دارد که هیچ­نوع رابطه (معنی­دار) بین دو متغیر وجود ندارد یا هیچ­نوع تفاوت معنی­دار بین دو گروه، وجود ندارد. منظور ما از فرضیه صفر آن است که هر تفاوتی بین دو گروه نمونه یا هر رابطه­ای بین دو متغیر بر اساس نمونه فقط به واسطه نوسانات یا خطاهای نمونه­گیری تصادفی است نه به واسطه هر نوع تفاوت­های «صحیح» بین دو گروه از جامعه یا روابط بین دو متغیر. فرضیه صفر چنان تنظیم می­شود که بتواند برای رّد احتمالی مورد آزمون قرار گیرد. اگر فرضیه صفر را رد کردیم، آنگاه فرضیه­های مقابل دربارۀ رابطۀ خاصی که آزمون می­شود را می­توان تأیید کرد.

فرض خلاف با HA یا H1 نمایش داده می­شود و همانند فرض صفر به صورت پارامتر صورت­بندی
می­شود. فرضیه­های تحقیقی غالباً راهنمای محقق در تدوین فرض خلاف هستند. به عبارت دیگر فرض خلاف غالباً منطبق بر فرضیه­های تحقیقی است، به این معنی که فرض خلاف بیان­کنندۀ انتظار پژوهشگر دربارۀ نتایج تحقیق است و معمولاً این انتظار بر اساس مدارک آزمایشی و یا تجربۀ کاری پژوهشگر کسب شده است. فرض خلاف، بیانی است که پژوهشگر آرزو می­کند دربارۀ آن پژوهش کند. فرض صفر و خلاف باید ناسازگار باشند، به این معنی که نباید به هیچ شکل یا طریقی با هم تداخل باشند.

مثال­های زیر این دو فرضیه را روشن می­سازد:

فرضیه صفر: به نظر می­رسد کارایی معلمان آموزش­دیده و آموزش­ندیده مساوی است.

فرضیه خلاف: به نظر می­رسد کارایی معلمان آموزش­دیده و آموزش­ندیده مساوی نمی­باشد.

ویژگی­های یک فرضیه خوب

اهم ویژگی­های یک فرضیه خوب را می­توان به شرح زیر برشمرد:

1- فرضیه باید قدرت تبیین حقایق را داشته باشد؛ یعنی به گونه­ای ساخته شود که واقعیت مسئله یا متغیر یا روابط مورد مطالعه را منعکس کند و بتوان بر اساس آن اطلاعات را گردآوری کرد و مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.

2- فرضیه باید بتواند پاسخ مسئله تحقیق را بدهد؛ یعنی آنچنان با مسئله تحقیق مرتبط باشد که اطلاعات گردآوری شده پس از تجزیه و تحلیل، پاسخ­گوی حل مسئله و قابل استفاده باشد.

3- فرضیه باید قابلیت حذف حقایق نامرتبط با مسئلۀ تحقیق را داشته باشد؛ یعنی باعث پرداختن به کشف حقایقی شود که در چارچوب مسئلۀ تحقیق وجود دارند. ضمناً، حدود آن باید طوری باشد که با مسائل و فرضیه­های دیگر تداخل نکند.

4- فرضیه باید شفاف، ساده و قابل­فهم باشد؛ بنابراین محقق باید از به کار بردن عبارات مبهم، طولانی و دوپهلو در آن خودداری کند.

5- فرضیه باید قابلیت آزمون را داشته باشد؛ یعنی مفاهیم و متغیرهای مطرح شده در فرضیه قابل تبدیل به تعاریف عملیاتی و واجد معرف­ها و شاخص­هایی برای ارزیابی و سنجش باشند تا بتوان با وسایل و امکانات موجود آن را مورد آزمایش قرار داد.

6- فرضیه نباید با حقایق و قوانین مسلم و اصول علمی تأیید شده و پذیرفته شده مغایرت داشته باشد.

7- فرضیه نباید از واژه­ها و مفاهیم ارزشی استفاده کند، بلکه باید ناظر بر واقعیت و حقیقتی باشد که محقق قصد کشف آن را دارد؛ مثلاً باید در تدوین فرضیه از عباراتی نظیر ایده­آل است، بسیار خوب است پرهیز شود.

8- فرضیه باید به مطالعه و پژوهش جهت بدهد و راهنمای فعالیت­های محقق باشد.

9- فرضیه باید به صورت جملۀ خبری باشد تا از نحوۀ ارتبای متغیرها خبر بدهد.

10- در یک فرضیه خوب اصطلاحات و واژه­های اختصاصی تعریف می­شوند؛ یعنی اگر محقق ناگزیر از کاربرد واژه­ها و اصطلاحاتی است که برای دیگر افراد مفهوم و مأنوس نیست، باید آنها را تعریف کند.

11- فرضیه­ها با توجه به چارچوب نظری تحقیق تدوین می­شوند؛ بنابراین تعداد ابعاد و رابطه­های موجود در چارچوب نظری می­تواند ملاک عمل برای تعداد فرضیه­ها باشد.

12- فرضیه­ها باید مختص مسئلۀ تحقیق باشند؛ بنابراین از تدوین فرضیه­های عام و غیرقابل حمل بر مصداق خاص مورد تحقیق باید پرهیز شود؛ زیرا فرضیه قابلیت آزمایش داشتن را از دست می­دهد.

13- باید بین فرضیه­ها و سؤال­های ویژه یا فرعی تحقیق تناظر صوری و محتوایی وجود داشته باشد؛ زیرا تعداد و نوع سؤال­های فرعی و فرضیه­ها برخاسته از چارچوب نظری تحقیق است، پس باید بین آنها ارتباط منطقی وجود داشته باشد. منظور از تناظر صوری این است که اولاً به تعداد سؤال­های فرعی فرضیه تدوین شود و ثانیاً هر فرضیه در مقابل سؤال مربوط به آن قرار گیرد. منظور از تناسب و تناظر محتوایی این است که معنا و مفهوم هر فرضیه با معنا و مفهوم سؤال مربوط به آن تناسب داشته باشد؛ به عبارت دیگر، فرضیه و سؤال به لحاظ محتوایی با هم ارتباط منطقی داشته باشند.
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
جواد رضائی حسن آباد |   1396/04/09 15:31:42   |
0     0
ویژگی­های یک فرضیه خوب

اهم ویژگی­های یک فرضیه خوب را می­توان به شرح زیر برشمرد:

1- فرضیه باید قدرت تبیین حقایق را داشته باشد؛ یعنی به گونه­ای ساخته شود که واقعیت مسئله یا متغیر یا روابط مورد مطالعه را منعکس کند و بتوان بر اساس آن اطلاعات را گردآوری کرد و مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.

2- فرضیه باید بتواند پاسخ مسئله تحقیق را بدهد؛ یعنی آنچنان با مسئله تحقیق مرتبط باشد که اطلاعات گردآوری شده پس از تجزیه و تحلیل، پاسخ­گوی حل مسئله و قابل استفاده باشد.

3- فرضیه باید قابلیت حذف حقایق نامرتبط با مسئلۀ تحقیق را داشته باشد؛ یعنی باعث پرداختن به کشف حقایقی شود که در چارچوب مسئلۀ تحقیق وجود دارند. ضمناً، حدود آن باید طوری باشد که با مسائل و فرضیه­های دیگر تداخل نکند.

4- فرضیه باید شفاف، ساده و قابل­فهم باشد؛ بنابراین محقق باید از به کار بردن عبارات مبهم، طولانی و دوپهلو در آن خودداری کند.

5- فرضیه باید قابلیت آزمون را داشته باشد؛ یعنی مفاهیم و متغیرهای مطرح شده در فرضیه قابل تبدیل به تعاریف عملیاتی و واجد معرف­ها و شاخص­هایی برای ارزیابی و سنجش باشند تا بتوان با وسایل و امکانات موجود آن را مورد آزمایش قرار داد.

6- فرضیه نباید با حقایق و قوانین مسلم و اصول علمی تأیید شده و پذیرفته شده مغایرت داشته باشد.

7- فرضیه نباید از واژه­ها و مفاهیم ارزشی استفاده کند، بلکه باید ناظر بر واقعیت و حقیقتی باشد که محقق قصد کشف آن را دارد؛ مثلاً باید در تدوین فرضیه از عباراتی نظیر ایده­آل است، بسیار خوب است پرهیز شود.

8- فرضیه باید به مطالعه و پژوهش جهت بدهد و راهنمای فعالیت­های محقق باشد.

9- فرضیه باید به صورت جملۀ خبری باشد تا از نحوۀ ارتبای متغیرها خبر بدهد.

10- در یک فرضیه خوب اصطلاحات و واژه­های اختصاصی تعریف می­شوند؛ یعنی اگر محقق ناگزیر از کاربرد واژه­ها و اصطلاحاتی است که برای دیگر افراد مفهوم و مأنوس نیست، باید آنها را تعریف کند.

11- فرضیه­ها با توجه به چارچوب نظری تحقیق تدوین می­شوند؛ بنابراین تعداد ابعاد و رابطه­های موجود در چارچوب نظری می­تواند ملاک عمل برای تعداد فرضیه­ها باشد.

12- فرضیه­ها باید مختص مسئلۀ تحقیق باشند؛ بنابراین از تدوین فرضیه­های عام و غیرقابل حمل بر مصداق خاص مورد تحقیق باید پرهیز شود؛ زیرا فرضیه قابلیت آزمایش داشتن را از دست می­دهد.

13- باید بین فرضیه­ها و سؤال­های ویژه یا فرعی تحقیق تناظر صوری و محتوایی وجود داشته باشد؛ زیرا تعداد و نوع سؤال­های فرعی و فرضیه­ها برخاسته از چارچوب نظری تحقیق است، پس باید بین آنها ارتباط منطقی وجود داشته باشد. منظور از تناظر صوری این است که اولاً به تعداد سؤال­های فرعی فرضیه تدوین شود و ثانیاً هر فرضیه در مقابل سؤال مربوط به آن قرار گیرد. منظور از تناسب و تناظر محتوایی این است که معنا و مفهوم هر فرضیه با معنا و مفهوم سؤال مربوط به آن تناسب داشته باشد؛ به عبارت دیگر، فرضیه و سؤال به لحاظ محتوایی با هم ارتباط منطقی داشته باشند.با تشکر
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
محمدرضا تیموری |   1396/09/10 17:31:16   |
0     0
فرضیۀ جهت ¬دار به فرضیه¬ای گفته می¬شود که در آن جهت ارتباط یا جهت تأثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته مشخص و معین است. از این فرضیه هنگامی استفاده می¬شود که پژوهشگر دلایل مشخصی برای پیش ¬بینی رابطۀ معینی داشته باشد
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
محسن برزگری |   1396/10/02 17:26:29   |
0     0
فرضیات تحقیق را می­توان به سه دسته رده­بندی کرد:
1.1. فرضیه­‌های توصیفی

فرضیه­های توصیفی مبین وجود حالات، شرایط، صفات، ویژگی­های اشیاء و اشخاص، موقعیت­ها، پدیده­ها و رخدادهایی هستند که نسبت وقوع رویداد، صفات، ویژگی­های اشیاء و پدیده­ها را توضیح می­دهد. در این­گونه فرضیات معمولاً از کلمات «چه می­باشد»، «چیست» و «چگونه است» استفاده می­شود. بعضی اوقات گزاره­های مسئله این عبارات را دربرندارند ولی به طور ضمنی این عبارات از آنها استنباط می­شود.

برای مثال: «بررسی تاریخی گسترش مدارس فنی و حرفه­ای» به طور ضمنی این فرضیه را که «گسترش تاریخی مدارس فنی و حرفه­ای چگونه بوده است؟» را دربردارد. فرضیات تحقیقات توصیفی نیز عبارات: «چیست» و «چگونه می­باشد» را دربردارد، مثال:



«سطح پیشرفت درسی دانش­آموزان پایۀ سوم ابتدایی مدارس تهران در آزمون پیشرفت تحصیلی چگونه است؟» یا «طرز تفکر دانش­آموزان نسبت به مسائل سیاسی و اجتماعی چیست؟»


1.2. فرضیه­ های رابط‌ه­ ای

محقق به دنبال کشف و تعیین رابطۀ علت و معلولی بین دو یا چند متغیر است؛ در این­گونه فرضیات، چگونگی رابطۀ دو یا چند متغیر مورد نظر قرار می­گیرد. برای مثال، بررسی رابطۀ بین مفهوم خود و پیشرفت تحصیلی؛ و یا تأثیر عامل هوش در پیشرفت تحصیلی.
1.3. فرضیه­‌های تفاوتی

محقق به دنبال بررسی و مقایسۀ تفاوت تأثیر دو یا چند متغیر بر یک یا چند متغیر است. این فرضیه­ها با تفاوت سطوح متغیرها سروکار دارند و معمولاً به شکل زیر بیان می­شود: بررسی تفاوت بین پیشرفت تحصیلی دختران و پسران پایۀ پنجم ابتدایی؛ و یا تفاوت تأثیر دو روش تدریس بر شاگردان.

انواع فرضیه

فرضیه بر اساس ملاک­های مختلفی طبقه­بندی شده است. اما در یک طبقه­بندی کلی، فرضیه به دو دسته تقسیم می­شود: الف) فرضیۀ تحقیقی، ب) فرضیۀ آماری.

الف) فرضیۀ تحقیقی

فرضیۀ تحقیقی بیانی است که به توصیف رابطۀ بین متغیرها می­پردازد. به عبارت دیگر، این فرضیه انتظارات پژوهشگر را دربارۀ رابطه بین متغیرها نشان می­دهد و به همین دلیل یک راه­حل پیشنهادی است. فرضیه­های تحقیقی به دو گونه تقسیم می­شوند: 1) جهت­دار[1]، 2) بدون­جهت[2]. فرضیۀ جهت­دار به فرضیه­ای گفته
می­شود که در آن جهت ارتباط یا جهت تأثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته مشخص و معین است. از این فرضیه هنگامی استفاده می­شود که پژوهشگر دلایل مشخصی برای پیش­بینی رابطۀ معینی داشته باشد. فرضیه­ای که در آن جهت اختلاف یا روابط مشخص نیست، بدون­جهت نامیده می­شود. برای آزمون
فرضیه­های جهت­دار از آزمون­های آماری یک دامنه استفاده می­شود، در صورتی که با فرضیه­های بدون جهت آزمون آماری دو دامنه به کار برده می­شود.

اگر در بیان یا مطرح کردن رابطه بین دو متغیر یا مقایسه دو گروه، اصطلاحاتی نظیر «مثبت»، «منفی»، «بیشتر از»، «کمتر از» و نظایر این­ها استفاده شود، آنگاه چنین فرضیه­هایی جهت­دار هستند. از طرفی دیگر،
فرضیه­های بدون­جهت فرضیه­هایی هستند که نوعی رابطه یا تفاوت را مشخص می­سازند اما هیچ­نوع سمت و سوی جهت روابط یا تفاوت­ها را نشان نمی­دهند. فرضیه­های بدون­جهت را زمانی می­توان مطرح کرد که روابط یا تفاوت­های بین متغیرها هرگز قبلاً کشف نشده باشند و در نتیجه مبنایی برای نشان دادن جهت فرضیه­ها وجود نداشته باشند یا یافته­های متضادی در بررسی­های پژوهشی قبلی در مورد متغیرها وجود داشته است. ممکن است در برخی از تحقیقات نوعی رابطه مثبت و در برخی دیگر نوعی رابطه منفی به دست آمده باشد. بنابراین، محقق ممکن است فرض کند که نوعی رابطه معنی­دار بین متغیرها وجود دارد، اما جهت فرضیه­ها ممکن است روشن نباشد. در چنین مواردی فرضیه­ها را می­توان به صورت بدون­جهت مطرح کرد.

جهت فرضیه­های تحقیقی، به کمک ادبیات تحقیق و با استفاده از تجارب علمی و عملی پژوهشگر تعیین می­شود. در پژوهش­هایی که هدف آنها کشف روابط بین متغیرها یا ارضاء حس کنجکاوی علمی پژوهشگر باشد، غالباً از فرضیه­های بدون­جهت استفاده می­شود. با توجه به اینکه پژوهشگر اصل را بر درستی فرض صفر قرار می­دهد معمولاً در علوم رفتاری از فرضیه­های بدون جهت بیشتر استفاده می­شود.

مثال­های زیر انواع فرضیه­های تحقیقی را روشن می­نماید:

فرضیه تحقیق جهت­دار: به نظر می­رسد کارایی معلمان آموزش­دیده بیشتر از معلمان آموزش­ندیده است.

فرضیه تحقیق بدون­ جهت: به نظر می­رسد بین آموزش معلمان و کارایی آنها رابطه وجود دارد.

ب) فرضیۀ آماری

فرضیه­های آماری، جمله­ها یا عبارت­هایی هستند که با استفاده از نمادهای آماری و به صورت پارامتر نوشته می­شوند و نقش آنها هدایت پژوهشگر در انتخاب آزمون آماری است. به عبارت دیگر، پژوهشگر روش­های آماری لازم را با استفاده از فرضیه­های آماری انتخاب می­کند. فرضیۀ آماری یک بیان مقداری دربارۀ پارامترهای جامعه است. فرضیه آماری به دو قسم تقسیم می­شود: 1) فرضیه صفر، 2) فرضیه خلاف.

فرض صفر با H0 نشان داده می­شود و یک بیان مقداری است که به صورت پارامتر صورت­بندی می­شود و مبنای ریاضی آن، «برهان خلف» است. این فرض معمولاً به این منظور بیان می­شود که پژوهشگر را به ارزشیابی فرضیۀ تحقیقی قادر سازد. چنین فرضیه­ای مبین عدم تفاوت است. به طور کلی، فرضیه صفر قضیه یا پیشنهادی است که نوعی رابطه قطعی و دقیق بین دو متغیر را بیان می­کند. یعنی بیان می­دارد که همبستگی بین دو متغیر، مساوی صفر است یا این­که تفاوت در میانگین دو گروه در جامعه، مساوی صفر (یا نوعی عدد معین) است. فرضیه صفر بیان می­دارد که هیچ­نوع رابطه (معنی­دار) بین دو متغیر وجود ندارد یا هیچ­نوع تفاوت معنی­دار بین دو گروه، وجود ندارد. منظور ما از فرضیه صفر آن است که هر تفاوتی بین دو گروه نمونه یا هر رابطه­ای بین دو متغیر بر اساس نمونه فقط به واسطه نوسانات یا خطاهای نمونه­گیری تصادفی است نه به واسطه هر نوع تفاوت­های «صحیح» بین دو گروه از جامعه یا روابط بین دو متغیر. فرضیه صفر چنان تنظیم می­شود که بتواند برای رّد احتمالی مورد آزمون قرار گیرد. اگر فرضیه صفر را رد کردیم، آنگاه فرضیه­های مقابل دربارۀ رابطۀ خاصی که آزمون می­شود را می­توان تأیید کرد.

فرض خلاف با HA یا H1 نمایش داده می­شود و همانند فرض صفر به صورت پارامتر صورت­بندی
می­شود. فرضیه­های تحقیقی غالباً راهنمای محقق در تدوین فرض خلاف هستند. به عبارت دیگر فرض خلاف غالباً منطبق بر فرضیه­های تحقیقی است، به این معنی که فرض خلاف بیان­کنندۀ انتظار پژوهشگر دربارۀ نتایج تحقیق است و معمولاً این انتظار بر اساس مدارک آزمایشی و یا تجربۀ کاری پژوهشگر کسب شده است. فرض خلاف، بیانی است که پژوهشگر آرزو می­کند دربارۀ آن پژوهش کند. فرض صفر و خلاف باید ناسازگار باشند، به این معنی که نباید به هیچ شکل یا طریقی با هم تداخل باشند.

مثال­های زیر این دو فرضیه را روشن می­سازد:

فرضیه صفر: به نظر می­رسد کارایی معلمان آموزش­دیده و آموزش­ندیده مساوی است.

فرضیه خلاف: به نظر می­رسد کارایی معلمان آموزش­دیده و آموزش­ندیده مساوی نمی­باشد.

ویژگی­های یک فرضیه خوب

اهم ویژگی­های یک فرضیه خوب را می­توان به شرح زیر برشمرد:

1- فرضیه باید قدرت تبیین حقایق را داشته باشد؛ یعنی به گونه­ای ساخته شود که واقعیت مسئله یا متغیر یا روابط مورد مطالعه را منعکس کند و بتوان بر اساس آن اطلاعات را گردآوری کرد و مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.

2- فرضیه باید بتواند پاسخ مسئله تحقیق را بدهد؛ یعنی آنچنان با مسئله تحقیق مرتبط باشد که اطلاعات گردآوری شده پس از تجزیه و تحلیل، پاسخ­گوی حل مسئله و قابل استفاده باشد.

3- فرضیه باید قابلیت حذف حقایق نامرتبط با مسئلۀ تحقیق را داشته باشد؛ یعنی باعث پرداختن به کشف حقایقی شود که در چارچوب مسئلۀ تحقیق وجود دارند. ضمناً، حدود آن باید طوری باشد که با مسائل و فرضیه­های دیگر تداخل نکند.

4- فرضیه باید شفاف، ساده و قابل­فهم باشد؛ بنابراین محقق باید از به کار بردن عبارات مبهم، طولانی و دوپهلو در آن خودداری کند.

5- فرضیه باید قابلیت آزمون را داشته باشد؛ یعنی مفاهیم و متغیرهای مطرح شده در فرضیه قابل تبدیل به تعاریف عملیاتی و واجد معرف­ها و شاخص­هایی برای ارزیابی و سنجش باشند تا بتوان با وسایل و امکانات موجود آن را مورد آزمایش قرار داد.

6- فرضیه نباید با حقایق و قوانین مسلم و اصول علمی تأیید شده و پذیرفته شده مغایرت داشته باشد.

7- فرضیه نباید از واژه­ها و مفاهیم ارزشی استفاده کند، بلکه باید ناظر بر واقعیت و حقیقتی باشد که محقق قصد کشف آن را دارد؛ مثلاً باید در تدوین فرضیه از عباراتی نظیر ایده­آل است، بسیار خوب است پرهیز شود.

8- فرضیه باید به مطالعه و پژوهش جهت بدهد و راهنمای فعالیت­های محقق باشد.

9- فرضیه باید به صورت جملۀ خبری باشد تا از نحوۀ ارتبای متغیرها خبر بدهد.

10- در یک فرضیه خوب اصطلاحات و واژه­های اختصاصی تعریف می­شوند؛ یعنی اگر محقق ناگزیر از کاربرد واژه­ها و اصطلاحاتی است که برای دیگر افراد مفهوم و مأنوس نیست، باید آنها را تعریف کند.

11- فرضیه­ها با توجه به چارچوب نظری تحقیق تدوین می­شوند؛ بنابراین تعداد ابعاد و رابطه­های موجود در چارچوب نظری می­تواند ملاک عمل برای تعداد فرضیه­ها باشد.

12- فرضیه­ها باید مختص مسئلۀ تحقیق باشند؛ بنابراین از تدوین فرضیه­های عام و غیرقابل حمل بر مصداق خاص مورد تحقیق باید پرهیز شود؛ زیرا فرضیه قابلیت آزمایش داشتن را از دست می­دهد.

13- باید بین فرضیه­ها و سؤال­های ویژه یا فرعی تحقیق تناظر صوری و محتوایی وجود داشته باشد؛ زیرا تعداد و نوع سؤال­های فرعی و فرضیه­ها برخاسته از چارچوب نظری تحقیق است، پس باید بین آنها ارتباط منطقی وجود داشته باشد. منظور از تناظر صوری این است که اولاً به تعداد سؤال­های فرعی فرضیه تدوین شود و ثانیاً هر فرضیه در مقابل سؤال مربوط به آن قرار گیرد. منظور از تناسب و تناظر محتوایی این است که معنا و مفهوم هر فرضیه با معنا و مفهوم سؤال مربوط به آن تناسب داشته باشد؛ به عبارت دیگر، فرضیه و سؤال به لحاظ محتوایی با هم ارتباط منطقی داشته باشند.
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
حمید زارعی |   1396/10/09 17:23:50   |
0     0
فرضیات تحقیق را می­توان به سه دسته رده­بندی کرد:

1. فرضیه­‌های توصیفی

فرضیه­های توصیفی مبین وجود حالات، شرایط، صفات، ویژگی­های اشیاء و اشخاص، موقعیت­ها، پدیده­ها و رخدادهایی هستند که نسبت وقوع رویداد، صفات، ویژگی­های اشیاء و پدیده­ها را توضیح می­دهد. در این­گونه فرضیات معمولاً از کلمات «چه می­باشد»، «چیست» و «چگونه است» استفاده می­شود. بعضی اوقات گزاره­های مسئله این عبارات را دربرندارند ولی به طور ضمنی این عبارات از آنها استنباط می­شود.

برای مثال: «بررسی تاریخی گسترش مدارس فنی و حرفه­ای» به طور ضمنی این فرضیه را که «گسترش تاریخی مدارس فنی و حرفه­ای چگونه بوده است؟» را دربردارد. فرضیات تحقیقات توصیفی نیز عبارات: «چیست» و «چگونه می­باشد» را دربردارد، مثال:



«سطح پیشرفت درسی دانش­آموزان پایۀ سوم ابتدایی مدارس تهران در آزمون پیشرفت تحصیلی چگونه است؟» یا «طرز تفکر دانش­آموزان نسبت به مسائل سیاسی و اجتماعی چیست؟»



2. فرضیه­ های رابط‌ه­ ای

محقق به دنبال کشف و تعیین رابطۀ علت و معلولی بین دو یا چند متغیر است؛ در این­گونه فرضیات، چگونگی رابطۀ دو یا چند متغیر مورد نظر قرار می­گیرد. برای مثال، بررسی رابطۀ بین مفهوم خود و پیشرفت تحصیلی؛ و یا تأثیر عامل هوش در پیشرفت تحصیلی.

3. فرضیه­‌های تفاوتی

محقق به دنبال بررسی و مقایسۀ تفاوت تأثیر دو یا چند متغیر بر یک یا چند متغیر است. این فرضیه­ها با تفاوت سطوح متغیرها سروکار دارند و معمولاً به شکل زیر بیان می­شود: بررسی تفاوت بین پیشرفت تحصیلی دختران و پسران پایۀ پنجم ابتدایی؛ و یا تفاوت تأثیر دو روش تدریس بر شاگردان.

انواع فرضیه

فرضیه بر اساس ملاک­های مختلفی طبقه­بندی شده است. اما در یک طبقه­بندی کلی، فرضیه به دو دسته تقسیم می­شود: الف) فرضیۀ تحقیقی، ب) فرضیۀ آماری.

الف) فرضیۀ تحقیقی

فرضیۀ تحقیقی بیانی است که به توصیف رابطۀ بین متغیرها می­پردازد. به عبارت دیگر، این فرضیه انتظارات پژوهشگر را دربارۀ رابطه بین متغیرها نشان می­دهد و به همین دلیل یک راه­حل پیشنهادی است. فرضیه­های تحقیقی به دو گونه تقسیم می­شوند: 1) جهت­دار[1]، 2) بدون­جهت[2]. فرضیۀ جهت­دار به فرضیه­ای گفته
می­شود که در آن جهت ارتباط یا جهت تأثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته مشخص و معین است. از این فرضیه هنگامی استفاده می­شود که پژوهشگر دلایل مشخصی برای پیش­بینی رابطۀ معینی داشته باشد. فرضیه­ای که در آن جهت اختلاف یا روابط مشخص نیست، بدون­جهت نامیده می­شود. برای آزمون
فرضیه­های جهت­دار از آزمون­های آماری یک دامنه استفاده می­شود، در صورتی که با فرضیه­های بدون جهت آزمون آماری دو دامنه به کار برده می­شود.
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
ریحانه رستمی |   1396/10/20 15:14:48   |
0     0
اغلب فرضیه ها حدسیاتی است که به طور منطقی از نظریه ها بر می آیند.
– فرضیه جمله خبری ساده ای است که در آن دو یا چند متغیر ( مستقل و وابسته)دیده می شود.
توجه: هماهنگی، همسویی و تعادل تعداد فرضیه ها با سئوالات پژوهش بسیار لازم است.
برای مثال، یک فرضیه ساده این است که بگوییم: میزان سواد با تعداد اولاد رابطه دارد یا تعداد خودروها در میزان آلودگی هوا اثر دارد.
توجه: صحت(تایید) یا عدم صحت فرضیه (رد) در محک آزمایش و مطالعه و تحقیق تعیین می شود، لذا پژوهشگر حق ندارد از قبل و بطور جانبدارانه در پی تأیید آن باشد و باید بداند رد یا تأیید فرضیه هیچ گونه اثر منفی برای پژوهش و پژوهشگر ندارد.
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
Mozhgan Seifi |   1396/10/22 19:17:22   |
0     0
فرضیه باید قدرت تبیین حقایق را داشته باشد؛ یعنی به گونه­ای ساخته شود که واقعیت مسئله یا متغیر یا روابط مورد مطالعه را منعکس کند و بتوان بر اساس آن اطلاعات را گردآوری کرد و مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
مرتضی انوری |   1396/10/23 11:26:36   |
0     0
فرضیه بر اساس ملاک­های مختلفی طبقه­بندی شده است. اما در یک طبقه­بندی کلی، فرضیه به دو دسته تقسیم می­شود:

الف) فرضیۀ تحقیقی
ب) فرضیۀ آماری
الف) فرضیۀ تحقیقی
فرضیۀ تحقیقی بیانی است که به توصیف رابطۀ بین متغیرها می­پردازد. به عبارت دیگر، این فرضیه انتظارات پژوهشگر را دربارۀ رابطه بین متغیرها نشان می­دهد و به همین دلیل یک راه­حل پیشنهادی است. فرضیه­های تحقیقی به دو گونه تقسیم می­شوند:
1) جهت­دار
2) بدون­ جهت
ب) فرضیۀ آماری
فرضیه ­های آماری، جمله ­ها یا عبارت­ هایی هستند که با استفاده از نمادهای آماری و به صورت پارامتر نوشته می­شوند و نقش آنها هدایت پژوهشگر در انتخاب آزمون آماری است. به عبارت دیگر، پژوهشگر روش­های آماری لازم را با استفاده از فرضیه­ های آماری انتخاب می­کند. فرضیۀ آماری یک بیان مقداری دربارۀ پارامترهای جامعه است. فرضیه آماری به دو قسم تقسیم می­شود:
1) فرضیه صفر
2) فرضیه خلاف
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
سیدابوالقاسم ابریشم |   1396/10/30 01:13:03   |
0     0
انواع فرضیه

فرضیه بر اساس ملاک­های مختلفی طبقه­بندی شده است. اما در یک طبقه­بندی کلی، فرضیه به دو دسته تقسیم می­شود: الف) فرضیۀ تحقیقی، ب) فرضیۀ آماری.

الف) فرضیۀ تحقیقی

فرضیۀ تحقیقی بیانی است که به توصیف رابطۀ بین متغیرها می­پردازد. به عبارت دیگر، این فرضیه انتظارات پژوهشگر را دربارۀ رابطه بین متغیرها نشان می­دهد و به همین دلیل یک راه­حل پیشنهادی است. فرضیه­های تحقیقی به دو گونه تقسیم می­شوند: 1) جهت­دار[1]، 2) بدون­جهت[2]. فرضیۀ جهت­دار به فرضیه­ای گفته
می­شود که در آن جهت ارتباط یا جهت تأثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته مشخص و معین است. از این فرضیه هنگامی استفاده می­شود که پژوهشگر دلایل مشخصی برای پیش­بینی رابطۀ معینی داشته باشد. فرضیه­ای که در آن جهت اختلاف یا روابط مشخص نیست، بدون­جهت نامیده می­شود. برای آزمون
فرضیه­های جهت­دار از آزمون­های آماری یک دامنه استفاده می­شود، در صورتی که با فرضیه­های بدون جهت آزمون آماری دو دامنه به کار برده می­شود.

اگر در بیان یا مطرح کردن رابطه بین دو متغیر یا مقایسه دو گروه، اصطلاحاتی نظیر «مثبت»، «منفی»، «بیشتر از»، «کمتر از» و نظایر این­ها استفاده شود، آنگاه چنین فرضیه­هایی جهت­دار هستند. از طرفی دیگر،
فرضیه­های بدون­جهت فرضیه­هایی هستند که نوعی رابطه یا تفاوت را مشخص می­سازند اما هیچ­نوع سمت و سوی جهت روابط یا تفاوت­ها را نشان نمی­دهند. فرضیه­های بدون­جهت را زمانی می­توان مطرح کرد که روابط یا تفاوت­های بین متغیرها هرگز قبلاً کشف نشده باشند و در نتیجه مبنایی برای نشان دادن جهت فرضیه­ها وجود نداشته باشند یا یافته­های متضادی در بررسی­های پژوهشی قبلی در مورد متغیرها وجود داشته است. ممکن است در برخی از تحقیقات نوعی رابطه مثبت و در برخی دیگر نوعی رابطه منفی به دست آمده باشد. بنابراین، محقق ممکن است فرض کند که نوعی رابطه معنی­دار بین متغیرها وجود دارد، اما جهت فرضیه­ها ممکن است روشن نباشد. در چنین مواردی فرضیه­ها را می­توان به صورت بدون­جهت مطرح کرد.

جهت فرضیه­های تحقیقی، به کمک ادبیات تحقیق و با استفاده از تجارب علمی و عملی پژوهشگر تعیین می­شود. در پژوهش­هایی که هدف آنها کشف روابط بین متغیرها یا ارضاء حس کنجکاوی علمی پژوهشگر باشد، غالباً از فرضیه­های بدون­جهت استفاده می­شود. با توجه به اینکه پژوهشگر اصل را بر درستی فرض صفر قرار می­دهد معمولاً در علوم رفتاری از فرضیه­های بدون جهت بیشتر استفاده می­شود.

مثال­های زیر انواع فرضیه­های تحقیقی را روشن می­نماید:

فرضیه تحقیق جهت­دار: به نظر می­رسد کارایی معلمان آموزش­دیده بیشتر از معلمان آموزش­ندیده است.

فرضیه تحقیق بدون­ جهت: به نظر می­رسد بین آموزش معلمان و کارایی آنها رابطه وجود دارد.

ب) فرضیۀ آماری

فرضیه­های آماری، جمله­ها یا عبارت­هایی هستند که با استفاده از نمادهای آماری و به صورت پارامتر نوشته می­شوند و نقش آنها هدایت پژوهشگر در انتخاب آزمون آماری است. به عبارت دیگر، پژوهشگر روش­های آماری لازم را با استفاده از فرضیه­های آماری انتخاب می­کند. فرضیۀ آماری یک بیان مقداری دربارۀ پارامترهای جامعه است. فرضیه آماری به دو قسم تقسیم می­شود: 1) فرضیه صفر، 2) فرضیه خلاف.

فرض صفر با H0 نشان داده می­شود و یک بیان مقداری است که به صورت پارامتر صورت­بندی می­شود و مبنای ریاضی آن، «برهان خلف» است. این فرض معمولاً به این منظور بیان می­شود که پژوهشگر را به ارزشیابی فرضیۀ تحقیقی قادر سازد. چنین فرضیه­ای مبین عدم تفاوت است. به طور کلی، فرضیه صفر قضیه یا پیشنهادی است که نوعی رابطه قطعی و دقیق بین دو متغیر را بیان می­کند. یعنی بیان می­دارد که همبستگی بین دو متغیر، مساوی صفر است یا این­که تفاوت در میانگین دو گروه در جامعه، مساوی صفر (یا نوعی عدد معین) است. فرضیه صفر بیان می­دارد که هیچ­نوع رابطه (معنی­دار) بین دو متغیر وجود ندارد یا هیچ­نوع تفاوت معنی­دار بین دو گروه، وجود ندارد. منظور ما از فرضیه صفر آن است که هر تفاوتی بین دو گروه نمونه یا هر رابطه­ای بین دو متغیر بر اساس نمونه فقط به واسطه نوسانات یا خطاهای نمونه­گیری تصادفی است نه به واسطه هر نوع تفاوت­های «صحیح» بین دو گروه از جامعه یا روابط بین دو متغیر. فرضیه صفر چنان تنظیم می­شود که بتواند برای رّد احتمالی مورد آزمون قرار گیرد. اگر فرضیه صفر را رد کردیم، آنگاه فرضیه­های مقابل دربارۀ رابطۀ خاصی که آزمون می­شود را می­توان تأیید کرد.

فرض خلاف با HA یا H1 نمایش داده می­شود و همانند فرض صفر به صورت پارامتر صورت­بندی
می­شود. فرضیه­های تحقیقی غالباً راهنمای محقق در تدوین فرض خلاف هستند. به عبارت دیگر فرض خلاف غالباً منطبق بر فرضیه­های تحقیقی است، به این معنی که فرض خلاف بیان­کنندۀ انتظار پژوهشگر دربارۀ نتایج تحقیق است و معمولاً این انتظار بر اساس مدارک آزمایشی و یا تجربۀ کاری پژوهشگر کسب شده است. فرض خلاف، بیانی است که پژوهشگر آرزو می­کند دربارۀ آن پژوهش کند. فرض صفر و خلاف باید ناسازگار باشند، به این معنی که نباید به هیچ شکل یا طریقی با هم تداخل باشند.

مثال­های زیر این دو فرضیه را روشن می­سازد:

فرضیه صفر: به نظر می­رسد کارایی معلمان آموزش­دیده و آموزش­ندیده مساوی است.

فرضیه خلاف: به نظر می­رسد کارایی معلمان آموزش­دیده و آموزش­ندیده مساوی نمی­باشد.
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
علی ویسی |   1396/11/03 23:04:09   |
0     0
فرضیه­ های رابط‌ه­ ای

محقق به دنبال کشف و تعیین رابطۀ علت و معلولی بین دو یا چند متغیر است؛ در این­گونه فرضیات، چگونگی رابطۀ دو یا چند متغیر مورد نظر قرار می­گیرد. برای مثال، بررسی رابطۀ بین مفهوم خود و پیشرفت تحصیلی؛ و یا تأثیر عامل هوش در پیشرفت تحصیلی.
فرضیه­‌های تفاوتی

محقق به دنبال بررسی و مقایسۀ تفاوت تأثیر دو یا چند متغیر بر یک یا چند متغیر است. این فرضیه­ها با تفاوت سطوح متغیرها سروکار دارند و معمولاً به شکل زیر بیان می­شود: بررسی تفاوت بین پیشرفت تحصیلی دختران و پسران پایۀ پنجم ابتدایی؛ و یا تفاوت تأثیر دو روش تدریس بر شاگردان.
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
آرزوالسادات آینده |   1396/11/04 23:53:15   |
0     0
انواع فرضیه و ویژگی های یک فرضیه خوب
فرضیات تحقیق را می توان به سه دسته رده بندی کرد:
انواع فرضیه و ویژگی های یک فرضیه خوب
1- فرضیات توصیفی
فرضیات توصیفی در پایان نامه کارشناسی ارشد بیانگر ویژگی ها و صفات اشیاء و اشخاص، پدیده ها و موقعیت هایی هستند که آن صفات و پدیده ها را توضیح می دهند. در فرضیات توصیفی معمولا از عبارات: چیست؟ چگونه؟ و چه می باشد؟ استفاده می شود و اگر از این عبارات نیز استفاده نشود به شکل ضمنی این عبارات از آن استنباط می شود.
2- فرضیات رابطه ای
در این نوع از فرضیات، چگونگی رابطه ی بین متغیر ها ( دو یا چند متغیر ) مدنظر است به این ترتیب که پژوهشگر رابطه ی علت و معلولی بین متغیر ها را کشف و بررسی می کند.
3- فرضیات تفاوتی
در این نوع از فرضیات، پژوهشگر به دنبال تفاوت هایی است که بر اثر تاثیر چند متغیر بر متغیر یا متغیر های دیگر می گذارد.
لازم به ذکر است که در موضوع رساله یا موضوع پایان نامه لازم نیست که تمامی متغییر ها ذکر شود و تنها به شکل کلی به آن ها اشاره می شود.
انواع فرضیه
در یک طبقه بندی کلی، فرضیه به دو دسته تقسیم می شود:
الف) فرضیۀ تحقیقی
ب) فرضیۀ آماری.
الف) فرضیۀ تحقیقی
فرضیات تحقیقی رابطه ی بین متغیرها را توصیف می کنند و راه حلی پیشنهاد می کند.
فرضیات تحقیقی خود به دودسته تقسیم می شوند:
1- فرضیات جهت دار: در این نوع از فرضیات تحقیقی، تاثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته مشخص می شود. معمولا اگر پژوهشگری برای پیش بینی یک ارتباط دلایل مشخصی داشته باشد از این فرضیه استفاده می کند. مثلا پایان نامه حقوق
2- فرضیات بدون جهت: اگر روابط بین متغیرها مشخص نباشد از فرضیات بدون جهت استفاده می شود.
برای فرضیات جهت دار از آزمون آماری یک دامنه و فرضیات بدون جهت از آزمون آماری دو دامنه استفاده می شود. معمولا پایان نامه صنایع، پایان نامه مدیریت و ... .
در استفاده از فرضیات جهت دار، معمولا از اصطلاحات مثبت یا منفی و کمتر از یا بیشتر از برای نشان دادن جهت و سمت و سوی روابط بین متغیرها استفاده می شود.
معمولا در مواردی که قبلا هیچ مطالعه ای روی روابط متغیر ها صورت نگرفته یا یافته های قبلی نتایج متضاد و غیر قابل استنادی را نشان می دهند بهتر است از فرضیات بدون جهت استفاده شود چرا که هیچ مبنایی برای نشان دادن جهت فرضیه ها وجود ندارد.
ادبیات تحقیق و تجارب علمی و عملی محقق در نگارش پایان نامه و پروپوزال معمولا جهت فرضیه هارا مشخص می کند. اگر محققی در جهت ارضای حس کنجکاوی خود باشد یا هدف، کشف روابط بین متغیرها باشد، بهتر است از فرضیه های بدون جهت استفاده کند. در این فرضیات اصل بر درستی فرض صفر گذاشته می شود. در علوم رفتاری بیشتر از این نوع فرضیات استفاده می شود.
ب) فرضیۀ آماری
فرضیات آماری معمولا به شکل پارامترها و نمادهای آماری نوشته می شوند و هدف از آنها این است که محقق را به سمت انتخاب بهترین آزمون آماری هدایت کند. در واقع فرضیات آماری از پارامترهای یک جامعه در پایان نامه، یک بیان مقداری ارائه می هند.
فرضیات آماری به دو دسته تقسیم می شوند:
1- فرض صفر: که با حرف H نشان داده می شود. مبنای ریاضی این فرضیه برهان خلف است. به کمک این فرضیه، محقق قادر خواهد بود فرضیه ی تحقیق را ارزشیابی کند. این فرضیه نشان دهنده ی وجود عدم تفاوت است. فرضیه صفر نشان می دهد که یک رابطه ی دقیق و قطعی بین دو متغیر وجود دارد. در اصل این فرض بیان می کند که هم بستگی بین دو متغیر صفر است و به معنای دیگر تفاوت بین میانگین ها مساوی صفر است پس هیچ رابطه ای بین متغیرهای پایان نامه وجود ندارد و هیچ تفاوت معنی داری بین آنها وجود ندارد. در فرضیه صفر، همواره فرض می کنیم هرگونه تفاوت بین متغیرها به واسطه ی خطاها و نوسانات نمونه گیری تصادفی است و نه به دلیل تفاوت واقعی بین متغیرها.
در تنظیم فرضیه صفر باید توجه داشت که بتوان برای رد احتمالی مورد آزمون قرارداد و بعد از رد آن، فرضیه های مقابل را می توان آزمود و تائید کرد.
2- فرض خلاف: که با حرف H1 یا H8 نشان داده می شود. برای تدوین فرض خلاف غالبه از فرضیه های تحقیقی استفاده می شود.
از آنجائیکه فرض خلاف معمولا انتظار محقق درباره ی نتایج تحقیق را نشان می دهد به همین دلیل، کاملا منطبق بر فرضیه های تحقیقی است. فرض خلاف معمولا آرزوی محقق برای پژوهش درباره ی آن است. فرض صفر و خلاف نباید باهم هیچ تداخلی داشته باشند.
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
ولی الله حیدری |   1396/11/05 20:07:51   |
0     0
ویژگی­های یک فرضیه خوب

اهم ویژگی­های یک فرضیه خوب را می­توان به شرح زیر برشمرد:

1- فرضیه باید قدرت تبیین حقایق را داشته باشد؛ یعنی به گونه­ای ساخته شود که واقعیت مسئله یا متغیر یا روابط مورد مطالعه را منعکس کند و بتوان بر اساس آن اطلاعات را گردآوری کرد و مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.

2- فرضیه باید بتواند پاسخ مسئله تحقیق را بدهد؛ یعنی آنچنان با مسئله تحقیق مرتبط باشد که اطلاعات گردآوری شده پس از تجزیه و تحلیل، پاسخ­گوی حل مسئله و قابل استفاده باشد.

3- فرضیه باید قابلیت حذف حقایق نامرتبط با مسئلۀ تحقیق را داشته باشد؛ یعنی باعث پرداختن به کشف حقایقی شود که در چارچوب مسئلۀ تحقیق وجود دارند. ضمناً، حدود آن باید طوری باشد که با مسائل و فرضیه­های دیگر تداخل نکند.

4- فرضیه باید شفاف، ساده و قابل­فهم باشد؛ بنابراین محقق باید از به کار بردن عبارات مبهم، طولانی و دوپهلو در آن خودداری کند.

5- فرضیه باید قابلیت آزمون را داشته باشد؛ یعنی مفاهیم و متغیرهای مطرح شده در فرضیه قابل تبدیل به تعاریف عملیاتی و واجد معرف­ها و شاخص­هایی برای ارزیابی و سنجش باشند تا بتوان با وسایل و امکانات موجود آن را مورد آزمایش قرار داد.
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
سجاد بلب رسیده |   1396/11/06 19:30:10   |
0     0
فرضیه بر اساس ملاک­های مختلفی طبقه­بندی شده است. اما در یک طبقه­بندی کلی، فرضیه به دو دسته تقسیم می­شود:

الف) فرضیۀ تحقیقی
ب) فرضیۀ آماری
الف) فرضیۀ تحقیقی
فرضیۀ تحقیقی بیانی است که به توصیف رابطۀ بین متغیرها می­پردازد. به عبارت دیگر، این فرضیه انتظارات پژوهشگر را دربارۀ رابطه بین متغیرها نشان می­دهد و به همین دلیل یک راه­حل پیشنهادی است. فرضیه­های تحقیقی به دو گونه تقسیم می­شوند:
1) جهت­دار
2) بدون­ جهت
ب) فرضیۀ آماری
فرضیه ­های آماری، جمله ­ها یا عبارت­ هایی هستند که با استفاده از نمادهای آماری و به صورت پارامتر نوشته می­شوند و نقش آنها هدایت پژوهشگر در انتخاب آزمون آماری است. به عبارت دیگر، پژوهشگر روش­های آماری لازم را با استفاده از فرضیه­ های آماری انتخاب می­کند. فرضیۀ آماری یک بیان مقداری دربارۀ پارامترهای جامعه است. فرضیه آماری به دو قسم تقسیم می­شود:
1) فرضیه صفر
2) فرضیه خلاف
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
دیدگاه کاربران

 

 

هدیه مالی تیم متفکران نوین مالی در شبکه اجتماعی
Web Analytics