تبلیغ شماره 1
بازگشت به پورتال مرکزی

به اطلاع مؤلفین مقالات و پژوهشگران محترم می رساند در جلسه کمیسیون نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری مورخ 1392/3/13 و طی نامه شماره 35924/18/3، دوفصلنامه «مطالعات اقتصاد اسلامی» دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق (علیه السلام) از شماره 7 (پاییز و زمستان 1390) موفق به اخذ اعتبار علمی ـ پژوهشی شده است.

 

اهداف و چشم انداز

با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران اندیشه اقتصاد اسلامی حیاتی دوباره یافت؛ زیرا این دانش با سؤال‌‌‌‌های عمیق جدیدی در حوزه نظام‌‌‌‌سازی و برپایی حکومتی بر مبنای اسلامی روبه‌‌‌‌رو گردید. این مواجهه با دو ویژگی اساسی همراه بود: اول اینکه به دلیل جایگاه والای حوزه‌‌‌‌های علمیه در انقلاب اسلامی، تأثیرگذاری نگرش‌‌‌‌ها و روش‌‌‌‌های حوزوی در استنباط امور دینی و اظهارنظرهای تخصصی به حوزه اقتصاد نیز توسعه یافت و تحلیل‌‌‌‌های اقتصاد اسلامی در ایران بیش از سایر کشورهای اسلامی در معرض داوری فقهی قرار گرفت و دیگر اینکه شکل‌‌‌‌گیری نظامی مبتنی بر آموزه‌‌‌‌ها و قوانین دین مبین اسلام در دوره بعد از انقلاب با شکل‌‌‌‌گیری جریان تصمیم‌‌‌‌گیری و قانون‌‌‌‌گذاری بر مبنای شرعی و با نظارت فقهی به عنوان هدف نظام اسلامی مواجه گردید. این دو جنبه تأثیر شگرفی بر شکل‌‌‌‌گیری و تعمیم ادبیات نظری اقتصاد اسلامی و عرصه تطبیق آن در ایران، در دوران پس از انقلاب اسلامی ایفا کرد. در این زمینه می‌‌‌‌توان به تدوین قانون اساسی و مدیریت کلان کشور بر اساس نگرش اسلامی در زمینه‌‌‌‌ اقتصادی و همچنین، اجرای قانون بانکداری بدون ربا در همه نهادهای مالی کشور اشاره کرد.

اما آنچه که کاستی مباحث مربوط به اقتصاد اسلامی را روشن می‌‌‌‌سازد، عدم توفیق نظریه‌‌‌‌پردازان این حوزه در ارائه نظریات کارا و عملی در حوزه نظام‌‌‌‌سازی و نیز تدوین برنامه‌‌‌‌ای منسجم برای رفتارسازی عوامل اقتصادی در قالبی بومی و اسلامی است، به‌‌‌‌طوری که عملاً لمس ثمرات شیرین حضور نظام اسلامی را در حوزه اقتصاد کمرنگ می‌‌‌‌کند. به دیگر سخن، زمینه مناسب پیش‌‌‌‌گفته در نضج و گسترش مباحث نظری، توفیق کاملی در نظام‌‌‌‌سازی و رفتارسازی دینی- اسلامی نیافته است.

از آنجا که تولید دانش اسلامی و بومی در زمینه اقتصاد اسلامی مشتمل بر سه حوزه زیر است:

    اقتصاد نظری اسلامی: مشتمل بر نظریه‌‌‌‌پردازی‌‌‌‌های ناظر بر چیستی‌‌‌‌ها و چرایی‌‌‌‌های شناختی درجه اول و درجه دوم در این حوزه؛
    نظام‌‌‌‌سازی و نهادسازی اقتصاد اسلامی: مشتمل بر چارچوب‌‌‌‌های معرفتی ناظر بر چگونگی‌‌‌‌ها در عرصه حکمرانی، مدیریت دولت و سیاست‌‌‌‌گذاری عمومی در عرصه اقتصاد؛
    فرهنگ‌‌‌‌سازی و رفتارسازی اقتصاد اسلامی: مشتمل بر تهیه و تدوین قالب‌‌‌‌ها و استانداردهای تعلیم و تربیت ارکان سه‌‌‌‌گانه تشکیل‌‌‌‌دهنده جامعه اقتصادی یعنی فرد، خانواده و بنگاه است. درنتیجه، مبنای شکل‌‌‌‌گیری جامعه‌‌‌‌ای مبتنی بر آموزه‌‌‌‌های اسلامی در حوزه اقتصاد فراهم گردیده است و عملاً به تکمیل و ثمردهی سایر تلاش‌‌‌‌های انجام گرفته در دیگر حوزه‌‌‌‌های حیات فردی و اجتماعی می‌‌‌‌انجامد.

دوفصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات اقتصاد اسلامی در صدد است با انتشار مقالات و نتیجه پژوهش‌‌‌‌های انجام شده در همه ابعاد مطالعات اقتصاد اسلامی (به‌‌‌‌ ویژه حوزه‌‌‌‌های دوم و سوم) پیش‌‌‌‌گفته، خدمتی متفاوت را به عرصه دانش اقتصاد اسلامی در ایران ارائه کند. از اینرو، از همه اساتید، صاحب‌‌‌‌نظران، کارشناسان و متخصصان علاقمند به حوزه مطالعات اقتصاد اسلامی در این مسیر استمداد کمک و حمایت دارد.

با توجه به رویکرد تخصصی و پژوهشی دوفصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، عمده­ ترین محورهای مورد نظر برای انتشار آثار علمی در زمینه اقتصاد اسلامی عبارتند از:

بررسی مبانی و مسائل اساسی علوم اقتصادی و ارزیابی آن­ها از منظر معارف اسلامی؛

پژوهش و نظریه‌­پردازی در حوزه اقتصاد اسلامی؛

فلسفه و روش­شناسی علم اقتصاد و اقتصاد اسلامی؛

مطالعات کاربردی اقتصاد اسلامی؛

بررسی تجربه سایر کشورها در تدوین و اجرای اقتصاد اسلامی؛

ارزیابی مسائل اقتصادی ایران با ملاحظه رهیافت­های اقتصاد اسلامی؛

طرح علمی چالش­‌های پیش­روی اقتصاد اسلامی و راهکارهای حل آن­ها؛

تحلیل علمی و تبیین ماهیت و ساختار نظام اقتصادی اسلام؛

کاوش در باب مسائل نو ظهور در قلمرو فقه اقتصاد؛

بررسی مقایسه‌­ای مکاتب اقتصادی با بینش و کنش اقتصاد اسلامی؛

ارائه الگوهای عملی اسلامی در عرصه اقتصاد؛

مطالعات تطبیقی و نقد مکاتب و نظام‌­های دیگر اقتصادی؛

نظام سازی و الگوهای کاربردی و نظریه­‌های علمی در حوزه اقتصاد اسلامی.

 

 

ثبت نام و عضویت میز کار

لینک های مفید

 

 

 

فائزه جهانشاهی افشار |   1397/11/10 14:46:50   |
0     0
ین مقاله به بحث درباره موضوع علم اقتصاد اسلامی و گستره آن می پردازد. در این باره سه نظریه وجود دارد: موضوع علم اقتصاد اسلامی همچون علم اقتصاد متعارف، پدیده های اقتصادی است؛ موضوع آن رفتارهای اقتصادی مسلمان ها در جامعه اسلامی است؛ موضوع آن رفتارهای اقتصادی انسان ها در جامعه انسانی است.
نظریه سوم معتقد است که علم اقتصاد اسلامی علمی جهان شمول و مشتمل بر قانون های علمی عامی است که این علم را بر تبیین رفتارهای انسان با صرف نظر از باورها و ارزش های وی، قادر می سازد.
این مقاله با تحلیل نظریه های پیش گفته به این نتیجه می رسد که، علم اقتصاد جهان شمول امکان تحقق ندارد و علم اقتصاد را به دو وجه می توان به اسلام منتسب کرد: از راه موضوع و از راه مبانی معرفت شناختی و هستی شناختی.
اگر موضوع علم، رفتارهای انسان های مسلمان در جامعه اسلامی باشد حتی اگر روش وصف و تبیین و پیش بینی یکسان باشد، نتیجه ها فرق می کند؛ زیرا اصول مذهب اقتصادی اسلام و انگیزه های فرد مسلمان و اخلاق و حقوق اسلامی با سرمایه داری متفاوت است.
اگر موضوع آن رفتارهای اقتصادی انسان های مسلمان در جامعه اسلامی نباشد وجه انتساب آن به اسلام باید انتساب روش این علم به اسلام باشد. روش علم اقتصاد بر مبانی هستی شناختی و معرفت شناختی مکتب سرمایه داری مبتنی است که با این مبانی در مکتب اسلام متفاوت است. اگر بتوان روشی متفاوت با علم اقتصاد متعارف ارایه کرد که مبتنی بر مبانی هستی شناختی و معرفت شناختی اسلام باشد می توان مدعی بود که علم اقتصاد اسلامی جهان شمول است.
 پاسخ 
دیدگاه کاربران
دیدگاه کاربران

 

 

هدیه مالی تیم متفکران نوین مالی در شبکه اجتماعی
Web Analytics