رنه دکارت و افکار او  

به عنوان مثال فلسفه ماتریالیسم و ایده‌آلیسم برگرفته از فلسفه دکارت است. او معروف به شکاک است که امام فخر رازی را معادل وی به حساب می‌آورند دکارت معتقد بود خداوند به تمامی انسانها عقل عطا کرده و هیچ کس خود را فاقد عقل نمی‌داند. آدمی باید از عقل خود استفاده کند تا بر طبیعت چیره شده و مالک آن شود. دکارت به همه چیزهای اطراف خود شک می‌کرد و همه این شکها در جایی متوقف شد که او به این نتیجه رسید : من شک می‌کنم. پس من می‌اندیشم اگر شکی هست پس فکری وجود دارد و صاحب فکری که آن من هستم. دکارت پس از اثبات خودش، خداوند و جوهر جسمانی را به اثبات رساند.

دکارت در محلی تحصیل می‌کرده که دانشجویان فلسفه باید ریاضیات می‌خواندند و او یا بر حسب نبوغ یا به خاطر وجود شرایط خاص، روش دخالت ریاضیات در فلسفه را‌ آموخت چرا که در فلسفه ما با محتملات روبه‌رو هستیم اما در ریاضیات چیزهایی پیش روی ماست که قطعی و مبرهن است. دکارت مسائل متافیزیکی را از طریق روشهای برهانی و ریاضی حل می‌کرد.دکارت معتقد است که هر فیلسوفی اگر بخواهد تفکری فلسفی ارائه دهد باید ذهن خود را خالی کند و خود پس از این کار به این نتیجه می‌رسد که خود او دارای تفکر است.

پس از آن چنین می‌اندیشد که چیزی کاملتر از وی در خارج از ذهن او وجود دارد و آن خداست و به اعتقاد دکارت ذهن انسان یک طومار است و به صورت یک درخت ریشه‌ها و انشعابات فراوانی دارد و هر انشعاب به تفکری ختم می‌شود. همین مسئله باعث به وجود آمدن فلسفه مبنا‌گرا شد. دکارت چنین می‌اندیشد که در ذهن انسان تصاویری وجود دارد که از عالم خارج نیامده بلکه با دیدن اطراف ما آن تصاویر را به یاد می‌آوریم.

نگاه کوتاه برتفکرات واندیشه دکارت:

«از آن‌چه شنیده و دیده و خوانده‌اید هیچ چیز را قبول نکنید مگر آنکه درستی و صحت آن به‌خودتان آشکار شده باشد.»

«از هیچ اندیشه تازه بدون فهم طرف‌داری نکنید، بلکه خود باشک و انکار در آن وارد شده و به حقیقت موضوع برسید.»

«انسان نباید هیچ امری را به‌عنوان حقیقت قبول کند مگر آن‌که واقعأ در نظر او حقیقت باشد.»

«حقیقت را با بی‌طرفی مطلق و باروحی آزاد از هرگونه تعصب جستجو کنید.»

«زمانی که مرا می‌آزارند، سعی می‌کنم روح خود را به‌قدری بالا ببرم که آن اذیت و آزار، به‌من نرسد.»

«قرائت کتاب‌های خوب، مکالمه بامردمان ِ شرافتمند ِ گذشته‌است.»

«کسانی‌که آهسته می‌روند اگر همواره در راه راست قدم زنند از آنان که می‌شتابند و بیراهه می‌روند، بسی بیشتر خواهند رفت.»

«کینه را نه‌با کینه بلکه باعشق و جوانمردی باید مغلوب کرد.»

«مطالعه وسیله ایمنی از بدی خلایق است و انسان را در قرون گذشته سیر داده و باافکار بزرگان آشنا می‌سازد.»

«مطالعه یگانه راهی است برای آشنائی و گفتگو بابزرگان روزگار که قرن‌ها پیش از این در دنیا بسر برده و اکنون در زیر خاک منزل دارد.»