تعریف ارتباط موثر  

یکی از عوامل مهم ارتباط بین فردی، توانایی یا ناتوانی شخص در ابراز وجود است و ابراز وجود باعث گرفتن حق خود وابرازعقایدواحساسات و افکار خویش به‌طور مستقیم و صادقانه است. به نحوی که در این حق‌خواهی وتکاپوبرای رسیدن به خواسته‌های خود، حقوق دیگران نیز محترم شمرده شود.
ارتباط عبارت است از فرایند ارسال و دریافت پیام. با توجه به این تعریف هر ارتباطی مستلزم حضور دو یا چند واحد اجتماعی است. یعنی ارتباط می تواند بین دو یا چند نفر، یک نفر و یک رسانه و غیره صورت گیرد. تعریف ارتباط موثر: ارتباط موثر رابطه ای است که در آن شخص به گونه ای عمل می کند که در آن علاوه بر اینکه خودش به خواسته هایش می رسد، افراد مقابل نیز احساس رضایت دارند. در دنیای امروز، ارتباط محور اصلی زندگی انسان‌ها را تشکیل می‌دهد و مهارت‌های ارتباطی از منحصربه‌فردترین و مهم‌ترین مواردی است که فرد را به‌سوی موفقیت سوق می‌دهد. ارتباط مؤثر مهارتی است که می‌توان آن را پرورش داد و تقویت نمود و بدیهی است که این کار نیاز به اطلاعات آگاهی و تمرین آگاهانه و کاربرد شیوه‌ها و روش‌های آن دارد و از طریق تمرین، مهارت‌ها افزایش‌یافته و درک ما را از فرآیندهای ارتباطی خود و دیگران عمیق‌تر می‌گرداند و نیز عاملی است که ما را به اهداف خود رسانده تا به موفقیت نائل شویم؛
اگر از شما سؤال شود که چرا و با چه انگیزه برقرار می‌کنید؟ چه پاسخی خواهید داد؟ طبعاً خواهید گفت: برای برقراری دوستی، برای کسب اطلاعات، برای بیان منظور خود، برای یادگرفتن، برای سرگرمی، برای اجتماعی شدن، برای افزایش اعتمادبه‌نفس و ...
ارتباط صحیح و سالم ضامن سلامت جامعه خواهد بود و ضعف‌های ارتباطی باعث فقدان شور و اشتیاق و انجام کار، بی‌کفایتی، ناامیدی، فقدان روحیه اجتماعی و نهایتاً مانع تحقق اهداف مطلوب خواهد بود.
یکی از عوامل مؤثر در ایجاد رابطه، ذهنیتی است که نسبت به‌طرف مقابل داریم و به‌جای ایجاد ارتباط، از طریق تصور و درک صحبت‌هایی که از یکدیگر داریم، سخن می‌گوییم، این نوع رابطه‌ها بیهوده و بی‌نتیجه خواهد بود. در این شرایط باید لحظه‌ای تأمل نمود و از خود پرسید: که من تحت تأثیر کدام باور ذهنی قرارگرفته‌ام؟ و پس از بررسی علت و رفع مشکل، خود را با شرایط سازگار و ارتباط مؤثری برقرار کنیم. به سه واژه هم‌کلامی، همدلی، همدردی و تفاوت‌های آن‌ها نیز توجه نماییم. هم‌کلامی تنها چیزی گفتنی و گاه پایان ارتباط است، زیرا ما نمی‌توانیم باکسی که نسبت به ما یا آنچه می‌گوییم بی‌تفاوت است، ارتباط خوب و طولانی برقرار کنیم. همدردی نیز به معنی احساسی نظیر وابستگی نزدیک با فرد مقابل است. همدلی یعنی دیدن یک موقعیت از دیدگاه فرد دیگر و الزاماً به معنی موافقت با آن‌هم نیست. به خاطر داشته باشید تا زمانی که شما به‌جای تمرکز و دقت در سخنان دیگران به افکار درونی خود گوش می‌دهید، قادر نخواهید بود شنونده خوبی باشید.

منبع: کتاب مهارت‌های زندگی: دکتر حسین خنیفر

میگنا: دانشنامه روان شناسی و علوم تربیتی