اهمیت و ضرورت مهارت خودآگاهی  

برای اکثر ما توصیف ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری خود برای دیگران کار سخت و دشواری است. اغلب ما فقط به‌واسطه یک سری ویژگی‌های کلی و عمومی ازجمله سن، جنس، نام خانوادگی، تحصیلات، وضعیت شغلی و خانوادگی و ... که هنگام معرفی خود به دیگران ارائه می‌کنیم، خودمان را می‌شناسیم و از ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری خود اطلاع کافی و مناسبی نداریم. به‌عنوان‌مثال نمی‌دانیم که چه‌کارهایی را خوب می‌توانیم انجام دهیم؟ در چه‌کارها و زمینه‌هایی استعداد کافی نداریم؟ چه ویژگی‌های اخلاقی خوب و مثبتی داریم؟ ویژگی‌های اخلاقی بد ما کدم‌اند؟ در زندگی چه اهداف کوتاه‌مدت و یا بلندمدتی برای خودداریم؟ علائق و اولویت‌های زندگی ما چیست‌اند؟ باورها و ارزش‌های ما کدم‌اند. هر چه بیشتر و بهتر خودتان را بشناسید، بهتر می‌توانید آنچه را که هستید، بپذیرید و یا تغییر دهید. زمانی که فرد تصویر تاریک و مبهمی از خود دارد، درواقع شناخت واقعی از خود نداشته و در کشمکش‌های درونی خود باقی می‌ماند. وقتی ما شناختی از خود درونی‌مان نداشته باشیم، خود را به دست محیط و اطرافیانمان می‌سپاریم و درنتیجه این نیروهای بیرونی هستند که شخصیت ما را شکل داده و برای ما قالب و ساختار تعیین می‌کنند. در این صورت از بسیاری از پتانسیل‌های وجودی خود غافل مانده و آن‌ها را سرکوب می‌کنیم. از سوی دیگر وقتی شخصیت و رفتار ما بر اساس نیروهای بیرونی شکل‌گرفته باشد، بسیار شکننده و دائماً در حال تغییر خواهد بود و لذا دشواری ‌های زیادی ازجمله شکست‌های مکرر را می‌تواند به دنبال داشته باشد. با پیشرفت فنّاوری و زمان، ضروری است تا دانش و مهارت‌های خود را برای همراه شدن با تغییرات روزمره جامعه، به‌روز و تازه نگه‌داریم. البته نقطه شروع این فرایند، شناخت خود به‌عنوان فردی منحصربه‌فرد است و برای این کار باید شایستگی‌ها و توانمندی‌های خود را تعیین کرده و نیروهای بالقوه وجودمان را شناسایی کنیم.

رشد خودآگاهی به فرد کمک می‌کند تا دریابد تحت استرس قرار دارد یا نه و این معمولاً پیش‌شرط ضروری روابط اجتماعی و روابط بین فردی مؤثر و همدلانه است. شناخت خود و آگاهی از مفهوم درونی و ذهنی خویش به‌عنوان یک شخص می‌تواند فرد را در رویارویی با مشکلات و مسائل زندگی یاری دهد.

منبع:

کتاب مهارت‌های زندگی
مرکز مشاوره روان آوا