جرم شناسی مالیاتی  

تحقیقات متعدد در کشورهای مختلف اعم از توسعه یافته و در حال توسعه نشان داده که فساد در جمع‌آوری مالیات باعث کاهش در آمدهای مالیاتی، تبعیض، بی‌عدالتی و نهایتا نارضایتی در بین مودیان مالیاتی می‌گردد که آثار و تبعات سوء آن در اقتصاد کشورها نمایان بوده و حتی تأثیرات جدی بر دیگر ارکان اجتماعی و سیاسی دولت‌ها به جای گذاشته و می‌تواند نظام سیاسی دولت‌ها را نیز تهدید نماید.

بر همین اساس شناخت عوامل ارتکاب جرم در نظام مالیاتی و راه‌های پیشگیری از آن، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و برخورد جدی با اشخاصی که به انحاء مختلف با انجام جرایم گوناگون باعث بروز فساد در نظام مالیاتی می‌شوند تا از این طریق به ثروت‌اندوزی خود ادامه دهند و دائما حقوق دولت که در واقع همان حقوق فرد فرد آحاد جامعه است را تضییع نمایند دارای اهمیت خاص می‌باشد. این امر مستلزم شناخت عوامل متعدد قانونی، اقتصادی، ساختاری، محیطی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و... با استفاده از ابزارو علوم مختلف از جمله حقوق جزا و جرم‌شناسی می‌باشد تا از طرق مختلف خصوصا پیشگیری‌های کیفری و غیر کیفری اقدام موثر در جهت کاهش این جرایم به عمل آورد.

قطعا بالا بردن هزینه ارتکاب جرم در نظام مالیاتی که همان اعمال مجازات‌ها در حقوق کیفری می‌باشد، می‌تواند نقش چشم‌گیری در کاهش این جرایم داشته باشد، که البته در کنار این موضوع می‌بایستی با برنامه‌ریزی‌های دقیق از پیشگیری‌های غیر کیفری که عمدتا می‌تواند پیشگیری‌های اجتماعی و وضعی باشد نیز به عنوان راه‌کار مناسب بهره برد.

به طور کلی فرار مالیاتی از جمله جرایمی است که با وجودضریب بالای بزهکاری در جرایم اقتصادی، فراوانی بیشتری را به خود اختصاص داده است. قانون گذار پس از اصلاحات مکررقوانین مالیاتی، در ماده 201 قانون مالیات های مستقیم مصوب 1380 و در ماده 274 قانون مزبور مصوب 1394، این پدیده اقتصادی را جرم انگاری و کیفر حبس برای آن پیش بینی نموده است.

فرار مالیاتی موجب کاهش درآمد مالیاتی دولت و اختلال در بودجه سالانه می شود و چنانچه برای فرار مالیاتی چاره ای اندیشیده نشود ممکن است افراد دیگر نیز به منظور افزایش توان مالی خود به این کار ترغیب شوند و به دلیل تاثیر رفتار اجتماعی افراد بر یکدیگر ، فرار مالیاتی به رغم پرهیز برخی افراد، به تدریج مقبولیت عمومی پیدا می کند.

لذا قانونگذار برای مقابله با این پدیده به جرم انگاری و پیش بینی کیفر برای آن به عنوان آخرین راه متوسل می شود.

منبع:

امور مالیاتی کشور