ویژگیهای لازم برای محقق  

1.ویژگی‌های فردی

ویژگی‌های فردی خصوصیاتی است که منحصر به محقق است و شامل صلاحیت تخصصی (حرفه‌ای)، صلاحیت اخلاقی و استقلال است.

صلاحیت تخصصی یا حرفه‌ای به مفهوم داشتن دانش تخصصی روزآمد در رابطه با موضوع پژوهش و همچنین آشنایی با روش‌ها و فنون لازم برای گردآوری داده‌های معتبر و تحلیل آن‌ها می‌باشد. اگر پژوهشگر در رابطه با یک مسئله از دانش لازم برخوردار نیست و مسئله سنخیتی با رشته تخصصی او ندارد نباید مسئله را مورد بررسی قرار دهد.

صلاحیت اخلاقی اشاره به خصوصیاتی اخلاقی دارد که فرد محقق باید آن‌ها را دارا باشد از جمله آن‌ها صداقت؛ بی‌طرفی؛ امانت‌داری؛ شهامت و پایبندی به جستجوی حقیقت؛ مشورت، نقدپذیری و رهیافت نقادانه؛ پایبندی به عنصر زمان (موعد مقرر)؛ و دقت در تدوین گزارش پژوهش می‌باشد.

الف- صداقت. پژوهشگر باید یافته‌های پژوهشی خود را به‌طور شفاف و کامل در اختیار جامعه به‌ویژه جامعه علمی قرار دهد تا موردنقد قرا گیرد. ذکر دقیق منابع، ذکر نتایج کار پژوهشی خواه موردپسند باشد یا نباشد، فرضیه‌ها رد شده باشند یا مورد تائید قرار گرفته باشند و ذکر محدودیت‌ها ضروری است.

ب- امانت‌داری. پژوهشگر موظف است از تمامی منابع و ابزارهایی که برای انجام پژوهش در اختیار دارد به نحو بهینه نگهداری نماید و حق مالکیت معنوی در برخورداری از اطلاعات به دست آمده را رعایت کند.  

ج- شهامت و پایبندی به جستجوی حقیقت. پژوهشگر موظف است نتایج واقعی پژوهش را بدون ترس و تأثیر از فشارها و جهت‌گیری‌ها ارائه نماید.  

د- مشورت، نقدپذیری و رهیافت نقادانه. پژوهشگر موظف است از کارها و نظرات دیگران استفاده کند، از خودمحوری بپرهیزد، از غرور و نابردباری دوری نمای و رهیافت نقادانه اتخاذ کند.

ه- پایبندی به عنصر زمان (موعد مقرر). پژوهشگر موظف است گزارش‌های پژوهشی خود را در موعد مقرر ارائه دهد تا از آن‌ها بهره‌برداری شود.

و- دقت در تدوین گزارش پژوهش. در هنگام نگارش پژوهشگر باید توجه داشته باشد که

1) نگارش پژوهش به‌گونه‌ای نباشد که کسی یا گروهی محتمل آسیب یا ضرری شوند و از میدان بیرون روند.

2) جنسیت، سن، نژاد، مذهب یا تمایلات سیاسی بر نحوی نگارش تأثیر نداشته باشد.

3) گزارش پژوهش، حاوی نگرش، پردازش، استدلال، استنتاج و دست آورد یا اندیشه‌ای نو باشد و از بازنویسی گفته‌های دیگران، بازی با الفاظ، زیاده نویسی، کلی‌گویی، جزم‌اندیشی و مصرف‌گرایی پرهیز شود.

 4) گزارش از هرگونه تعصب، حسادت ، کینه و خشم، غرض‌ورزی عاطفی ، جسارت و توهین، تحقیر و خفیف کردن دیگران، بزرگنمایی خود، فریب، آزار و اذیت و بهره‌برداری نامناسب از واژه‌ها به دور باشد.

استقلال و بی‌طرفی به مفهوم آن است که پژوهشگر تحلیل‌ها و گزارش‌های پژوهشی خود را بی‌طرفانه و بدون دخالت تمایلات خود یا موسسه سفارش دهنده پژوهش ارائه داده است و ذینفعان نتایج پژوهش تأثیری بر محقق در فرایند پژوهش و همچنین فرایند تدوین گزارش نداشته‌اند.

2.ویژگی‌های ساختاری

ویژگی‌های ساختاری خصوصیاتی است که از طرف جامعه و دولت به محققان تفویض می‌شود و شامل اختیار و پذیرش است.

حدود اختیارات به مفهوم آن است که پژوهشگر باید اختیارات کافی جهت جمع‌آوری هرگونه شواهد لازم برای تائید یا رد فرضیه‌های پژوهش داشته باشد و محدودیتی در این زمینه وجود نداشته باشد.

پذیرش. ارزش نهایی فعالیت پژوهشی به یاری دادن به جامعه به‌طور عام و سازمان‌ها و شرکت‌های سفارش دهنده به‌طور خاص در حل مسائل و مشکلات می‌باشد. اگر نتایج پژوهش و به طور کلی فعالیت‌های پژوهشی مورد اعتماد و اعتقاد قلبی جامعه قرار نداشته باشد در آنصورت کار محققین از پذیرش لازم برخوردار نخواهد بود و در آن صورت تحقیقات صرف هزینه‌های بیهوده است.