شتاب‌گیری نقدینگی در میانه تابستان

مقایسه نرخ افزایش ماهانه این متغیر کلان اقتصادی نشان می‌دهد که در یک‌ و نیم سال گذشته، رشد ماهانه نقدینگی تنها تحت تاثیر عوامل فصلی در اسفند ماه گذشته بیشتر از مردادماه سال جاری بوده است. بر مبنای آمارهای بانک مرکزی، نقدینگی در ۵ ماه نخست سال جاری معادل ۹ درصد و به میزان یک واحد درصد بیشتر از سرعت افزایش نقدینگی در بازه زمانی مشابه در سال گذشته رشد کرده‌ است. بررسی اجزای اثرگذار بر نقدینگی نشان می‌دهد که اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی مهم‌ترین عامل انبساط نقدینگی چه در ۵ ماه نخست سال جاری و چه در ۱۲ ماه منتهی به مرداد ماه سال جاری بوده است. بر اساس گزارش منتشر شده از سوی بانک مرکزی بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در ۵ ماه نخست سال جاری حدود ۱۱ درصد و در یک سال منتهی به مرداد ماه سال جاری در حدود ۲/ ۲۰ درصد رشد کرده‌ است.

توزیع دارایی در شبکه بانکی
بانک مرکزی، گزیده آمارهای اقتصادی بخش پولی و بانکی کشور را به‌ روز رسانی کرد. بر مبنای آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی که به انعکاس تصویر آماری بخش پولی و بانکی کشور در مرداد ماه سال جاری پرداخته‌ است، حجم کل دارایی‌های سیستم بانکی کشور (شامل بانک‌های تجاری، تخصصی، بانک‌های غیردولتی و موسسات اعتباری غیربانکی) در میانه تابستان سال جاری، به حدود ۳۰۳۳ هزار میلیارد تومان رسیده است. به گزارش دنیای اقتصاد، به دلیل ماهیت ترازنامه‌ها، مقدار بدهی‌های شبکه بانکی نیز دقیقا معادل با همین عدد بوده است. بررسی آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که حجم دارایی‌های شبکه بانکی کشور در ۵ ماه نخست سال جاری حدود ۴/ ۵ درصد یعنی رقمی تقریبا دو برابر میزان رشد دارایی‌های شبکه بانکی کشور در بازه زمانی مشابه در سال گذشته، افزایش یافته‌است. همچنین میزان دارایی شبکه بانکی کشور در یک سال منتهی به مرداد ۱۳۹۶ حدود ۴/ ۱۶ درصد افزایش یافته است.
آمار منتشر شده، مقدار دارایی‌ها و بدهی‌های شبکه بانکی و  موسسات اعتباری غیربانکی را نیز به تفکیک اجزای دارایی‌ها  و بدهی‌ها و همچنین، به تفکیک گروه‌های بانکی (شامل سه گروه بانک‌های «تجاری»، «بانک‌های تخصصی» و «بانک‌های غیردولتی و موسسات اعتباری غیربانکی») در برگرفته‌است. بر اساس این آمار، از کل دارایی‌ها (و بدهی‌های)  شبکه بانکی، حدود ۱۶ درصد آن متعلق به بانک‌های تجاری (۴۱۴ هزار میلیارد تومان) بوده و نزدیک به ۱۹ درصد از آن هم متعلق به بانک‌های تخصصی (۴۷۴ هزار میلیارد تومان) بوده است. ۶۵ درصد باقی‌مانده از کل دارایی‌ها (و بدهی‌ها)‌ نیز، سهم بانک‌های غیردولتی و موسسات غیربانکی (۱۳۷۳ هزار میلیارد تومان) بوده است.

کاهش سرعت انباشت بدهی دولتی
بررسی مختصات دارایی شبکه بانکی کشور در پنج‌ماه نخست سال جاری نشان می‌دهد که در میان دارایی‌های مختلف شبکه بانکی کشور بیشترین تغییر (با رقم ۳۳ درصد) مربوط به اسکناس و  مسکوکات بوده است. این در حالی است که در بازه زمانی مشابه در سال گذشته بدهی شرکت‌ها و  موسسات دولتی به شبکه بانکی کشور با ۴۴ درصد افزایش، بیشترین تغییر را در میان اجزای دارایی شبکه بانکی کشور تجربه کرده بود. بررسی آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که بدهی‌های دولتی که در دهه پیشین همواره جزو پر تورم سبد دارایی شبکه بانکی کشور بوده است، در سال جاری چه در رابطه با بانک‌های تخصصی، چه در رابطه با بانک‌های تجاری و چه در رابطه با بانک‌ها و موسسات اعتباری غیردولتی، با سرعت کم‌تری در مقایسه با سال گذشته منبسط شده‌ است. بر مبنای آمارهای بانک مرکزی میزان بدهی بخش دولتی به شبکه بانکی کشور در ۵ ماه نخست سال جاری حدود ۸/ ۵ درصد افزایش یافته و به رقم ۱۷۲ هزار میلیارد تومان رسیده‌است. این در حالی است که در بازه زمانی مشابه در سال گذشته بدهی‌های بخش دولتی به شبکه بانکی حدود ۱۳ درصد افزایش یافته‌ بود.
بررسی آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی نشان می‌دهد که علاوه بر بخش دولتی، سرعت رشد بدهی بخش غیر دولتی به شبکه بانکی کشور که منعکس‌کننده تسهیلات اعطایی به اشخاص حقیقی و حقوقی است، در سال ۱۳۹۶ در مقایسه با سال پیشین کاهش یافته است. بر مبنای آمارهای منتشر شده، بخش غیر دولتی در حدود ۹۷۳ هزار میلیارد تومان بدهی به شبکه بانکی کشور دارد. حدود ۶۸ درصد از این بدهی مربوط به بانک‌ها و موسسات اعتباری غیر دولتی و باقیمانده مربوط به تسهیلاتی است که بانک‌های تخصصی و تجاری به اشخاص حقیقی و حقوقی پرداخت کرده‌اند. با وجود کاهش سرعت رشد شاخص منعکس‌کننده پرداخت تسهیلات در شبکه بانکی کشور در ۵ ماه نخست سال جاری در مقایسه با بازه زمانی مشابه در سال گذشته از ۱/ ۸ درصد به ۳/ ۶ درصد، ارزش واقعی بدهی بخش غیر دولتی به شبکه بانکی کشور طی ۱۲ماه منتهی به بازه گزارش شده حدود ۱۲ درصد رشد کرده است.