مدیریت بهینه دخل و خرج خانواده ها :

به نظر می رسد هم راستا با تحولات و نوآوری های به وجود آمده در سطح کشورمان، لازم است خانواده ها نیز به عنوان رکن اصلی شکل گیری جامعه پیشرفته و توسعه یافته، با برخی از اصول این علم آشنا شوند شاید این نخستین پرسش خانواده ها باشد که برای بهبود وضعیت منابع و مصارف چه کارهایی را باید انجام داد؟ در نگاه کلان تر این پرسش مطرح است که در طول حیات یک خانواده، نحوه برنامه ریزی برای مدیریت منابع و مصارف را چگونه می توان بهینه کرد؟ آیا اقتصاد خانواده دانش آموختنی است یا امری ذاتی و بیرون از عهده اعضای خانواده است؟ به بیان دیگر. هنر اقتصاد خانواده در چارچوب برقراری تعادل میان منابع محدود درآمدی، و مخارج کوتاه مدت و بلندمدت چگونه به دست می آید؟

گردش چند دقیقه ای:
مسیر خدمات مالی و حسابداری را مجازی طی کنید

تاکنون مطالب متنوع و بسیاری در زمینه های مدیریت مالی موفق، مدیریت مالی هوشمند، بالابردن هوش مالی و موضوعاتی از این دست نوشته شده است که نقطه مشترک تمام این مباحث داشتن نگاه خرد و صرفا اقدامات انفرادی و کوتاه مدت برای موفقیت در زمینه های مالی شخصی و مالی خانواده بوده است. غافل از اینکه اقتصاد خانواده اساسا در رابطه با تصمیمات و برنامه ریزی های بلندمدت و به تبع ان توصیه هایی برای اقدامات کوتاه مدت است.

لذا درک شرایط و برنامه جامع اقتصاد خانواده، شرط اساسی در اتخاذ تصمیمات کوتاه مدت موفق خواهد بود این نوشتار می کوشیم که مفاهیم اقتصاد خانواده و نحوه مدیریت منابع و مصارف را به زبان ساده بیان کنیم و در شرایط کنونی اقتصاد زمینه را برای آشنایی، فراگیری و در پی آن بهبود وضعیت اقتصادی خانواده ها، به عنوان اصلی ترین نهاد اجتماعی در کشور، فراهم آوریم مشابه تمام فرایندهای تصمیم گیری، اجرای مدیریت اقتصاد در خانواده ها نیز، در نخستین گام نیازمند تکمیل اطلاعات و شناسایی عناصر مؤثر بر نحوه تصمیم گیری است تا به بهترین نحو تصمیم گیری صورت پذیرد. در این راستا، ابتدا به معرفی فضای کلی حاکم بر تصمیمات اقتصادی و خانواده و شناخت صورت مسئله می پردازیم، سپس به تفصیل در رابطه با هریک از عناصر و فرصت های مطرح شده توضیحاتی ارائه می شود از نگاه اقتصادی، خانواده ها نیز به عنوان یک بنگاه کوچک اقتصادی، همواره با دو موضوع اساسی روبه رویند :

1.نحوه تأمین منابع مالی مورد نیاز (مدیریت منابع)

2.نحوه مصرف بهینه منابع در اختیار (مدیریت مصارف)

برنامه ریزی برای هریک از این دو محور و مدیریت آن، نقشی اساسی در موفقیت اقتصادی خانواده ها و به تبع آن، اثرات مثبت اجتماعی و رفتاری خواهند داشت. در نخستین گام لازم با وجوه مختلف هر یک از این محورها آشنا شویم.

مدیریت منابع

روش های گوناگونی است که یک خانواده با آنها می تواند منابع مالی و غیرمالی مورد نیاز خود را فراهم کند. برخی از این شیوه ها عبارت اند از: حقوق و دستمزد، استقراض بانکی (وام)، استقراض غیربانکی )استقراض از شخاص)، فروش دارایی (املاک، خودرو و سایر دارایی ها)، سرمایه شخصی، ارث و...

نکته مهم در این محور، ارزیابی میزان منابع حاصل از هریک از شیوه های بالا و نیز تکرار پذیری و استمرار آنها در طول زمان است که در هنگام تصمیم گیری برای مصرف منابع ایجادشده از هر روش باید مد نظر فرد و خانواده قرار گیرد.

مدیریت مصارف

به طور کلی خانواده ها منابع در اختیار خود را در دو زمینه استفاده

الف. مصرف برای پرداخت هزینه های خانواده

ب. پس انداز و سرمایه گذاری برای تأمین هزینه های آینده

در گام نخست باید نحوه تقسیم منابع خانواده بین این دو زمینه بررسی شود. نکته دیگر (که محور اصلی این گفتار است لزوم آشنایی با فرصت های بهینه سرمایه گذاری و پس انداز در شرایط کنونی اقتصاد کشور است با توجه به محدودیت منابع و نیز روند افزایشی هزینه های کوتاه مدت و بلندمدت خانواده ها، شناسایی و بهره مندی از فرصت های بهینه سرمایه گذاری که بتواند ضمن حفاظت از ارزش منابع خانواده، رشد و بازدهی قابل قبولی را نیز در اختیار صاحبان سرمایه قرار دهد، بیش از پیش احساس می شود.

از دیرباز در کشور ما سرمایه گذاری در سپرده های بانکی، ارز، طلا و به ویژه مسکن، تنها شیوه های پس انداز و حفظ سرمایه شناخته شده است. در حالی که در اکثر جوامع توسعه یافته، فرصت های سرمایه گذاری بهینه با توجه به شرایط خانواده ها، به عنوان تکیه گاهی برای حفظ سرمایه و تأمین مخارج آتی آنها مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به نوآوریهای صورت گرفته در اقتصاد و نیز تحولات اساسی که در بازارهای مالی صورت پذیرفته، فرصت های متنوع دیگری نیز، در کنار شیوه های سنتی سرمایه گذاری ایجاد شده است که به دلیل بی اطلاعی و دانش کم خانواده ها، تاکنون مورد استقبال گسترۀ مردم قرار نگرفته است. برای آشنایی می توان ابزارهایی مانند صندوق های سرمایه گذاری، سرمایه گذاری در سهام شرکتها، سرمایه گذاری در اوراق با درآمد ثابت، صندوق های خصوصی و قراردادهای سبدگردانی اختصاصی را نام برد بنابر مطالب مطرح شده، سعی بر این خواهد بود که در نوشتار بعدی، هریک از موقعیت ها و فرصت های مناسب برای مدیریت بهینه منابع و مصارف خانواده ها به تفصیل مورد بررسی قرار گیرد.