وام های بانکی: هرآنچه باید بدانید

وام های بانکی:

وام های بانکی یکی دیگر از منابع مهم تأمین مالی هستند که شرکتها با توجه به نرخ بهره اقدام به تهیه آن می کند.

بانکهای تجاری سه نوع وام کوتاه مدت پرداخت می کند:

1- اعطای حد اعتبار: حد اعتبار قراردادی است که بین بانک تجاری و درخواست کننده وام برای مدتی معین منعقد می شود . وام هایی که بصورت حد اعتبار پرداخت می شوند را قراردادهای غیر رسمی می نامند زیرا بانک اجباری در پرداخت اینگونه وام ها ندارد و تنها در صورتی وام پرداخت می کند که شرکت وضعیت مالی مناسبی داشته باشد . وام هایی که بصورت حد اعتبار پرداخت می شود معمو لاً یکساله  هستند .بانکهایی که چنین وام هایی پرداخت می کنند انتظار دارند که شرکتها بصورت فصلی از آن استفاده کنند .

2-اعتبار در حساب جاری: قراردادی است که در آن بانک موظف می شود که در صورت تقاضای مشتری یا شرکت درخواست کننده وام مبلغ مورد تقاضا را پرداخ نماید ، حتی اگر بانک مورد نظر با کمبود پول مواجه باشد باید آن را از منابع دیگر تأمین یا قرض نماید . این گونه قراردادها برای دوره های یکساله و گاهاً تا 5 سال بسته می شود . یکی از مزایای اینگونه وام ها تأمین وجه مورد نیاز برای تکمیل طرحهای سرمایه گذاری است که پس از تکمیل طرح می توان از راه انتشار سهام عدالت و با اوراق قرضه ، وام گرفته شده را باز پرداخت نمود.

3-وام های یکماهه: وام های یک ماهه نوعی اعتبار کوتاه مدت هستند که در اثر واکنش نسبت به اوراق تجاری بوجود آمده اند. این اوراق دارای سر رسید 5 روزه تا یک ماه می باشند . نرخ بهره آنها تقریباً ثابت است و بر اساس نرخ جاری بهره بازار مشخص می شود.

* شرایط وام: وام های اعطایی توسط بانک شامل شرایط خاصی هستند که عبارتند از : 1- ارائه نوعی سند 2- نرخ بهره 3-  مانده های جبرانی  4- پرداخت بهره به مانده استفاده نشده 5- نحوه باز پرداخت وام.

1- ارائه سند یا سفته: بانک ها برای اعطای اعتبار به شرکت ها نوعی تضمین یا سفته در خواست می کند و سر رسید آنها در معمولاً 90 روز در نظر می گیرد . اگر شرکت گیرنده وام ، تسهیلات را بصورت «اعتبار در حساب جاری» دریافت کرده باشد و به شرایط مندرج در قرارداد عمل کرده باشد ، بانک وام دهنده ملزم به تمدید سفته ها می باشد . در قرارداد وام ، نرخ بهره سالانه ، زمان باز پرداخت اقساط و تاریخ سر رسید قید می شود.

مثال: به شرکتی یک حد اعتبار به مبلغ 130 میلیون پرداخت می شود .سفته ماه اردیبهشت در مرداد ماه و سفته ماه خرداد در شهریور تمدید می شود . برای هریک از ماههای خرداد تا آذر ، مقدار وام و بهره پرداخت شده را حساب کنید.

مانده های جبرانی: مهمترین نقش مانده های جبرانی هنگامی است که وام بصورت اعتبار در حساب جاری باشد . شرکتهایی که قصد ذریافت وام بصورت حساب جاری دارند باید یک حداقل مانده در حسابی که بهره ای بدان تعلق نمی گیرد نگهداری کنند . این مانده حساب می تواند بصورت یکی از دو طرق زیر باشد.

1- در صذی از حد اعتبار : یعنی نگهداری مبلغی از اعتبار موجود تا زمانی که شرکت وام را تصفیه نماید.

2- در صدی از وام استفاده شده : یعنی مبلغی از میزان وامی که گرفته می شوذ باید تا زمان تصفیه در حساب جاری شرکت نزد بانک بماند.

نکته: باید بین حد اعتبار و مبلغ وام تفاوت قائا شد حد اعتبار سقفی از اعتبار است که بانک برای شرکت ذر نظر می گیرد اما مبلغ وام می تواند کل حد اعتبار یا مبلغی از حد اعتبار باشد . مثلاً اگر حذ اعتبار یک شرکت 100 میلیون باشد شرکت می تواند 50 میلیون آن استفاده نماید که این 50 میلیون به عنوان مبلغ وام در نظر گرفته می شود.

نکته: مانده های جبرانی می تواند بصورت درصدی از اعتبار باشد و درصدی از وام یا اینکه تنها درصدی از یکی از آنها باشد.

مثال: شرکتی یک وام 400 میلیونی از نوع اعتبار ذر حساب جاری از یک بانک گرفته است که باید مانده های جبرانی آن بصورت زیر باشد :

10% حد اعتبار و 5% میزان وام مصرف شده . الف ) مانده جبرانی چقدر است ؟ اعتبار 000/000/500 

اگر نرخ بهره اسمی 9% باشد نرخ بهره مؤثر آن چقدر است ؟

000/000/50 = 000/000/500 * 10%

000/000/20 = 000/000/400 *5%                              

      000/000/70 = 000/000/20 + 000/000/50 = مانده جبرانی

                                    ۹٪ *۴۰۰۰۰۰۰۰۰              بهره وام دریافتی

                         ۹/۱۰ ٪= ------------------------   =   ---------------------- =   نرخ بهره مؤثر

                              ۷۰۰۰۰۰۰۰- ۴۰۰۰۰۰۰۰۰         مانده جبرانی -   مبلغ وام

نرخ بهره مؤثر به عوامل زیر بستگی دارد: نرخ بهره اسمی – تعداد دوره زمانی که باید بهره مرکب را حساب کرد – مبلغ وام دریافتی از محا حد اعتبار – میزان مانده جبرانی – زمانی نرخ بهره مؤثر افزایش می یابد که شرکت گیرنده وام مجبور باشد از مانده جبرانی استفاده کند.

محاسبه سود بانکی و اقساط وام

بطور کلی می‌توان قرض دادن نوعی پول سوددار را وام در نظر گرفت. طول دوره بازپرداخت وام که بین قرض‌دهنده و قرض‌گیرنده توافق شده یکی از ویژگی‌های مهم وام است. از طرفی میزان قسط و تعداد دفعات باز پرداخت یا اقساط نیز از ویژگی‌هایی دیگری است که باید در نظر گرفته شود. همانطور که گفته شد، وام قرض دادن پول سوددار است. نرخ بهره یا سود وام بانکی به این موضوع اشاره داشته و از دیگر ویژگی‌های وام بانکی است. در ادامه به صورت فهرست‌وار، ویژگی‌هایی که در نحوه محاسبه سود بانکی و اقساط وام لازم است، را نمایش می‌دهیم.

• مبلغ وام (برحسب ریال یا تومان)
• نرخ سود وام سالانه (برحسب درصد)
• مدت باز پرداخت
• نوع بازه زمانی باز پرداخت که ممکن است سالانه یا ماهانه باشد.

به این ترتیب، براساس این شاخص‌ها می‌توانیم سود بانکی و اقساط وام را محاسبه کنیم. از طرفی اختلاف بین مبلغ وام و مجموع اقساط پرداختی، میزان سود بانکی را نشان می‌دهد.

نکته مهم در نظر گرفتن واحد زمانی یکسان برای همه متغیرها است، به این معنی که اگر نرخ سود را سالانه و دوره باز پرداخت را سالانه وارد می‌کنید باید انتظار داشته باشید که مبلغ قسط سالانه را دریافت کنید.

فرمول کلی محاسبه سود برای تسهیلات با اقساط مساوی ماهیانه (چند قسطه مثل وام فروش اقساطی) که معمولا تعداد زیادی از تسهیلات دریافتی را شامل میشود مانند زیر محاسبه می شود

نحوه محاسبه سود وام های بانکی با روش قدیمی

مثال: اگر شما 1 میلیون ریال وام گرفته اید با بهره 15% و باز پرداخت 12 ماهه

برای محاسبه بهره وام بانکی طبق مثال زیر میتوانید محاسبه کنید.

 2400 / ( ( فاصله اقساط به ماه + تعداد کل اقساط ) * نرخ * مبلغ اصل تسهیلات ) = سود تسهیلات

مبلغ بهره  81250 = 2400 / ( 1 + 12 )* 15 * 1000000

تعداد اقساط / ( مبلغ بهره + اصل وام ) = مبلغ اقساط ماهانه

مبلغ هر قسط   90104 = 12 / ( 81250 + 1000000 )

اما محاسبه مبلغ سود وام های یک سررسید (یک قسطه مثل وام مضاربه) با فرمول زیر صورت می گیرد:

36500 / (  مدت تسهیلات به روز * نرخ * مبلغ اصل تسهیلات ) = سود تسهیلات

( مبلغ بهره + اصل وام ) = مبلغ قسط

توجه نمایید در مثالهای بالا سود  کل وام به تمامی اقساط به نسبت مساوی سرشکن میشود. ولی در وام های قرض الحسنه سود مربوط به هر سال را در قسط اول از وام گیرند دریافت میکنند یا کل سود وام را در هنگام اعطای وام به مشتری از مبلغ وام کسر میکنند یعنی کل سود (کارمزد) را همان اول میگیرند که در این صورت:

نحوه ی محاسبه ی سود وام قرض الحسنه به قرار زیر است:

  1200 / ( ( فاصله اقساط به ماه + تعداد کل اقساط ) * نرخ * مبلغ اصل تسهیلات ) = سودتسهیلات

در صورتیکه متوجه شدید میزان سود و اقساط وام های شما با فرمول های بالا همخوانی ندارد، به احتمال زیاد فرمول جدید زیر نشان دهنده میزان سود و اقساط وام شما می باشد.

نحوه محاسبه سود وام های بانکی با روش جدید

اگر میزان وام دریافتی را 70 میلیون ریال و نرخ سود را 12 درصد  و مدت را 5 سال (مانند وام خودرو) فرض کنیم:

تذکر: در بعضی از قرار دادها که البته در ایران چون به صورت یکطرفه این امکان در اختیار متقاضیان (با توجه به مفاد قرار داد) قرار میگیرد، علاوه بر بهره وام در قرار داد ها مبلغی به عنوان کارمزد وجود دارد که متقاضی بالاجبار باید آن را قبول کند، در بعضی از این قرار داد ها مبلغ کارمزد درصدی از وام و در بعضی دیگر از قرار داد ها مبلغی ثابت است، که در مواردی که کارمزد درصدی حتی کم از قرار داد میباشد: متقاضی باید توجه داشته باشد برای بررسی شرایط دریافت وام، کارمزد فوق را نیز با اصل وام و بهره جمع کرده و در محاسبات خود جهت بررسی طرح در نظر داشته باشد.

تذکر: اگر برای محاسبه بهره وام دریافتی تعداد اقساط وام (ماه) استفاده گردد نتیجه بر عدد 2400 تقسیم میشود، اما اگر مدت روزانه (مثال = 365 روز) لحاظ شد باید حاصل را بر 36500 تقسیم کرد تا بهره روزانه محاسبه گردد.

برای محاسبه تعداد افساط با فاصله بیشتر از یک ماه نیز از فرمل زیر استفاده می شود:

A = ( C * R * ( 1 + R ) ^ N ) / ( ( ( 1 + R ) ^ N ) – 1

 مبلغ هر قسط = A

 اصل تسهیلات = C

 نرخ بهره موثر = R

 تعداد اقساط = N

R = r / 12 * k

 نرخ بهره اسمی سالانه = r

فاصله اقساط مثلا اگر اقساط ماهانه باشد عدد 1 و در صورتی که اقساط سه ماهه باشه عدد 3 قرار می دهیم = k