شروط پایان مداخله مستقیم بانک مرکزی در بازار سکه طلا

به گفته مسعودرحیمی، در ماه‌های اخیر، افزایش تقاضای خرید سکه در سرمایه‌گذاران و مردم عادی به‌منظور حفظ قدرت خرید، باعث رشد قیمت سکه شده و این افزایش قیمت به شکلی بوده که بهای ذاتی سکه با ارزش تمام شده فاصله قابل‌توجهی داشته باشد. در نتیجه بانک مرکزی با هدف ایجاد تعادل در بازار اقدام به خرید و فروش سکه کرده است. رحیمی با بیان اینکه مداخله بانک مرکزی و اقدام حراج سکه، باعث کاهش قیمت آن در بازار شده، تاکید کرد که هدف بانک مرکزی مداخله حداقلی در بازار است.

محرک رشد سکه

در ماه‌های گذشته، از یکسو افزایش تقاضا برای سکه و از سوی دیگر، نوسان نرخ ارز و اونس جهانی باعث افزایش بهای سکه شده است. این نوسان به شکلی بوده که قیمت سکه در بازار با ارزش ذاتی آن فاصله قابل‌توجهی پیدا کرده و در حقیقت حباب قیمتی سکه به‌وجود آمده است.

بانک مرکزی، به‌دلیل اینکه انحصار ضرب انواع سکه را بر عهده دارد، وظیفه تامین نیاز بازار را نیز به عهده گرفته است. مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی در مصاحبه‌ای که در پایگاه روابط عمومی بانک مرکزی قرار گرفته، مکانیزم حضور بانک مرکزی و علت نوسانات اخیر سکه را تشریح کرده است.رحیمی در ابتدا به بررسی عوامل افزایش قیمت سکه پرداخته است. به گفته او، روند قیمتی سکه از ابتدای مهرماه سال‌جاری افزایشی بود. علت این امر، افزایش تقاضای خرید سکه به‌دلیل ورود برخی سرمایه‌گذاران به این بازار بود که پیش‌بینی افزایش قیمت طلا می‌دادند. در این جریان، برخی از خریداران عادی نیز به‌منظور حفظ قدرت خرید پول، پس‌انداز خود را تبدیل به سکه می‌کردند که همه این موارد حجم تقاضا در بازار سکه را افزایش داده بود و بالطبع قیمت‌ انواع سکه نیز افزایش یافت.

تنظیم بازار، دلیل مداخله بانک مرکزی

او در ادامه به لزوم مداخله بانک مرکزی در بازار سکه اشاره کرد. بر این اساس، به موجب قانون ضرب مسکوک طلا، بانک مرکزی انحصار ضرب انواع سکه طلا را برعهده دارد؛ بنابراین تامین نیاز بازار به انواع سکه بهار آزادی از وظایف این بانک است. همچنین به گفته این مقام مسوول یکی از اهداف بانک مرکزی حفظ ارزش پول کشور است. از آنجا که افزایش قیمت سکه و طلا می‌تواند سایر بازارهای موازی همچون ارز را نیز متاثر کرده و قیمت‌ها را در این بازارها افزایش دهد، هرگاه قیمت سکه در بازار با ارزش ذاتی سکه و قیمت تمام شده آن فاصله قابل‌توجهی پیدا کرده و قیمت‌ها غیر واقعی و به اصطلاح حبابی شود، بانک مرکزی اقدام خواهد کرد.رحیمی با ارائه این مقدمات تاکید کرد که بانک مرکزی با هدف ایجاد تعادل در بازار و کنترل قیمت‌‌ها اقدام به مداخله و عرضه سکه در بازار می‌کند.

در اتفاقات اخیر بازار طلا، بررسی‌ها حاکی از افزایش تقاضای خرید بود و با توجه به اینکه عرضه سکه در بازار با تقاضای شکل گرفته متناسب نبود بانک مرکزی تصمیم به عرضه سکه از طریق بانک کارگشایی گرفت.او در ادامه به دیدگاه رئیس کل بانک مرکزی، مبنی‌بر صیانت از ذخایر بانک مرکزی با اتخاذ سیاست‌ها و اقدامات اصولی در ایجاد ثبات بازار ارز و سکه اشاره کرد و گفت: هدف بانک مرکزی، ورود حداقلی به بازار و حراج سکه است، به همین دلیل باتوجه به ثبات نسبی قیمت‌ها و آرامش بازار سکه در طی سال‌های گذشته، این مداخله صورت نگرفته بود، اما زمانی که بازار ملتهب شده و مصرف‌کنندگان متحمل زیان شوند، بانک مرکزی با ورود خود به بازار قیمت‌ها را متعادل خواهد کرد.

رحیمی در پاسخ به این پرسش که تاکنون چه میزان سکه عرضه شده و چه اثری در بازار داشته، توضیح داد: «حدود یک ماه از فروش سکه‌های بهار آزادی از طریق بانک کارگشایی می‌گذرد در طی این مدت ۱۵ جلسه حراج برگزار شده و متناسب با نیاز متقاضیان، سکه‌های طلا عرضه شده است. تا پیش از شروع حراج سکه در بانک کارگشایی، قیمت سکه یک بهار آزادی تا مرز یک میلیون و ۴۵۰ هزار تومان نیز رسید.در روزهای اول حراج، برخی از افراد سودجوی فعال در بازار سعی داشتند مانع افت قیمت‌‌ها شوند و حتی برخی از خرید‌‌ها را با قیمت بالا انجام می‌دادند این افراد معمولا زمانی که بازار ملتهب است و قیمت‌ها رو به بالاست منتفع می‌شوند، اما با ادامه حراج مقاومت این گروه نیز شکست و به تدریج قیمت‌ها روند کاهشی را در پیش گرفت و در حال حاضر به حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسیده است.» او تاکید کرد که با ادامه جلسات حراج و ورود تدریجی سکه‌های عرضه شده در بانک کارگشایی به بازار، انتظار بر این اساس که شاهد افت بیشتر قیمت و تعادل بازار باشیم.

آسیب‌شناسی روش حراج

مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی در ادامه این گفت‌وگو، به بررسی مکانیزم حراج سکه پرداخته است. از نگاه او، تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که استفاده از روش حراج سکه موثرترین راه برای تامین نیاز بازار و کنترل قیمت‌هاست. قیمت‌های پایه اعلام شده در حراج بر مبنای قیمت تمام شده و پایین‌تر از نرخ عرضه سکه در بازار بوده و خریدهای صورت گرفته از بانک کارگشایی هم عموما با قیمتی پایین‌تر از بازار است. به گفته این مقام مسوول، شرکت در جلسات بانک کارگشایی برای عموم مردم آزاد است و هر کسی می‌تواند با شرکت در جلسه و پیشنهاد قیمت نسبت به خرید اقدام کند. او تاکید کرد: ‌سکه‌های عرضه شده از طریق بانک کارگشایی توسط هر فردی که خریداری شود در نهایت راهی بازار شده و افزایش عرضه در صرافی‌ها و تعدیل قیمت‌ها را به‌دنبال داشته است. همچنین به گفته رحیمی، با هدف ایجاد امکان خرید از بانک کارگشایی برای مردم عادی که سرمایه کمتری دارند سکه‌ها در بسته‌های ۲۰ تایی نیز عرضه می‌شود.

هجمه‌ها از روی ناآگاهی است

مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی در توضیح این انتقاد مطرح شده مبنی‌بر اینکه اهداف بانک از عرضه سکه تامین منابع دولت است، گفت: یکی از اهداف و وظایف ذاتی بانک مرکزی کنترل تورم و حفظ قدرت خرید پول ملی کشور است و از آنجا که نوسانات بازار طلا و ارز مانع از تحقق این اهداف خواهد شد هر زمان که بانک مرکزی احساس نیاز کند به بازار ورود کرده و برای تنظیم بازار و کنترل قیمت‌‌ها اقدام خواهد کرد.