بازنشستگی زودرس

۶۸.۷‌درصد از شاغلان کشور کمتر از ۱۵سال در شغل اصلی خود فعالیت دارند.» آماری که چرایی ورشکستگی صندوق‌های بازنشستگی که حسین عبده‌تبریزی از تعبیر بمب ساعتی برای آنها استفاده می‌کند را به رخ می‌کشد.

ورودی صندوق‌های بازنشستگی اکنون آن‌قدر ناچیز است که حتی امکان پرداخت حقوق بازنشستگان از محل ورودی‌های آنها امکان‌پذیر نیست، چه رسد به این‌که آن وجوه بخواهد سرمایه‌گذاری شود و عواید حاصل از آن در آینده به بازنشستگان پرداخت شود.

بازنشستگی زودهنگام ازجمله عوامل اصلی است که به اذعان کارشناسان اقتصادی صندوق‌های بازنشستگی‌ها در مرز بحران قرار داده است . ادعایی که نگاهی به آمارها نشان می‌دهد چندان هم بی‌راه نیست. میانگین «طول مدت اشتغال» نیروی کار در ایران که این رقم برای کل جمعیت شاغل به‌طور میانگین ۱۲سال و ۲ماه است.

مدت زمان اشتغال فرد که به‌عنوان شاغل رسمی (تحت پوشش بیمه بازنشستگی) بیانگر شاخص «طول مدت اشتغال» است که براساس قوانین موجود در کشور هر فرد در صورت اشتغال رسمی بدون در نظر گرفتن موارد استثنا می‌تواند پس از ۳۰‌سال کار، بازنشسته شود، اما تحلیل‌های آماری گزارش مرکز آمار و اطلاعات راهبری وزارت کار نشان می‌دهد؛ در‌ سال ۱۳۹۵ از ۲۲.۶‌میلیون نفر شاغل در کشور طول مدت اشتغال در شغل اصلی برای بالغ بر ۱۲.۱‌میلیون نفر از شاغلان کشور که حدود ۵۳.۸‌درصد از کل شاغلان را شامل می‌شود، کمتر از ۱۰‌سال است. به عبارتی مدت اشتغال رسمی این گروه از شاغلان یک دهه برآورد می‌شود.

همچنین طول مدت اشتغال در شغل اصلی برای ۲۴.۷‌درصد از نیروی کار که حدود ۵.۶‌میلیون نفر از شاغلان را تشکیل می‌دهند بین ۱۰ تا ۲۰‌سال برآورد شده است.

براساس آماری که وزارت کار منتشر کرده است طول مدت اشتغال در شغل اصلی برای حدود ۳.۱‌میلیون نفر از نیروی کار کشور معادل ۱۳.۸‌درصد از شاغلان، بین ۲۰ تا ۳۰‌سال است. همچنین طول مدت اشتغال در شغل اصلی برای حدود ۱.۸‌میلیون نفر بیش از ۳۰‌سال است که ۷.۸‌درصد از نیروی کار را شامل می‌شود.

نتایج این گزارش رسمی نشان می‌دهد نیروی کار کشور از نظر طول مدت اشتغال بسیار جوان است و طول مدت اشتغال بیش از ۱۵.۶‌میلیون نفر از نیروی کار کشور معادل ۶۸.۷‌درصد از شاغلان، کمتر از ۱۵‌سال است.

بر این اساس میانگین طول مدت اشتغال در کشور حدود ۱۲.۲‌سال برآورد می‌شود که این شاخص برای زنان حدود ۱۱.۰‌سال و برای مردان نیز حدود ۱۲.۵‌سال برآورد می‌شود.

یافته‌های این گزارش رسمی حاکی از آن است که مدت اشتغال برای مردان و زنان کمی متفاوت است. همان‌گونه که مشاهده می‌شود هرچه طول مدت اشتغال افزایش می‌یابد نقش زنان کمرنگ‌تر می‌شود. به عبارت دیگر زنان با اشتیاق بیشتری وارد عرصه فعالیت اقتصادی می‌شوند ولی بسیار زودتر از مردان از نیروی کار کشور خارج می‌شوند که دلیل آن را می‌توان به عوامل اجتماعی از قبیل ازدواج، داشتن فرزند و… مرتبط دانست.

نتایج حاصل از مطالعه شاخص طول مدت اشتغال در شغلی اصلی همچنین نشان می‌دهد، بیش از ۱.۸‌میلیون نفر از شاغلان که فقط ۷.۸‌درصد از نیروی کار را تشکل می‌دهند، بیش از ۳۰‌سال در شغل اصلی خود فعالیت دارند.

طول مدت اشتغال در شغل اصلی به متغیرهایی چون موقتی بودن شغل، تعطیلی کارگاه یا واحد مربوطه، نارضایتی شغلی از شغل اصلی، انگیزه برای جست‌وجوی شغل بهتر، نارضایتی فرد شاغل از کارفرما یا بالعکس و عدم تمایل به ادامه فعالیت به دلیل حقوق و دستمزد پایین بستگی دارد.

همچنین لازم به ذکر است براساس مطالعات نیروی کار در ‌سال ۹۵ که از سوی مرکز آمار ایران منتشر شده بود، عوامل ترک کار در ۵‌سال گذشته مورد بررسی قرار گرفت که اولین عامل ترک شغل، «موقتی بودن کار» بود. علاوه بر این پایین بودن درآمد، تعدیل نیرو، به پایان رسیدن دوره خدمت وظیفه، تعطیلی دایمی محل کار، فصلی بودن کار، مسائل خانوادگی، بیماری، جابه‌جایی محل کار، مهاجرت و تحصیل یا آموزش برخی از عوامل ترک کار در ‌سال ۹۵ بودند.