اموال مشمول و معاف از مالیات بر ارث  

 یکی از بخش‌هایی که در این قانون تغییرات و اصلاحات بسیاری یافته مالیات بر ارث می‌باشد که علاوه بر کاهش هزینه‌ها، تسهیل در انجام امور مودیان هم مدنظر قانون‌گذار بوده است.

در فرآیند مالیات بر ارث بخشی از اموال متوفی مشمول مالیات بوده و بخشی نیز معاف از مالیات می‌باشد.
بر اساس مواد 24 و 25 قانون مالیات‌های مستقیم اموال معاف از مالیات را می‌توان به شرح زیر برشمرد:

– وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس‌انداز خدمت و مزایای پایان خدمت، مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده‌نشده و بیمه‌های اجتماعی و نیز وجوه پرداختی توسط مؤسسات بیمه یا بیمه‌گزار و یا کارفرما از قبیل انواع بیمه‌های عمر و زندگی، خسارت فوت و همچنین دیه و مانند آن‌ها حسب موردی که یکجا و یا به‌طور مستمر به ورثه متوفی پرداخت می‌گردد.

– اموالی که برای وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی؛ دستگاه‌هایی که بودجه آن‌ها وسیله دولت تأمین می‌شود؛ شهرداری‌ها و بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی دارای مجوز معافیت از طرف حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری مورد وقف یا نذر یا حبس واقع گردد به‌شرط تأیید سازمان‌ها و مؤسسه‌های مذکور.

– اثاث البیت محل سکونت متوفی

– اموال شهدای انقلاب اسلامی نسبت به وراث طبقات اول و دوم

اموال و دارایی‌های باقی‌مانده از متوفی بر اساس ماده 17 این قانون به شرح ذیل مشمول مالیات بر ارث می‌باشد:

– سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار به‌استثنای موارد مندرج در بند( 2) این ماده و سودهای متعلق به آن‌ها و همچنین سود سهام و سهم الشرکه تا تاریخ ثبت انتقال به نام وراث و یا پرداخت و تحویل به آن‌ها به نرخ سه درصد

– سهام و سهم الشرکه و حق تقدم آن‌ها یک و نیم برابر نرخ‌های مذکور در تبصره (1) ماده 143 (یعنی 6 درصد) و ماده 143 مکرر (یعنی 75/0 درصد) طبق مقررات مزبور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث

– حق الامتیاز و سایر اموال و حقوق مالی که در بندهای مذکور به آن‌ها تصریح نشده است، به نرخ ده درصد ارزش روز در تاریخ تحویل یا ثبت انتقال به نام وراث

– انواع وسایل نقلیه موتوری، زمینی، دریایی و هوایی به نرخ دو درصد بهای اعلامی توسط سازمان امور مالیاتی کشور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث

– املاک و حق واگذاری محل یک و نیم برابر نرخ‌های مذکور در ماده 59 به مأخذ ارزش معاملاتی املاک (املاک 5/7 درصد) و یا به مأخذ ارزش روز حق واگذاری(حق واگذاری 3 درصد) حسب مورد، در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث

– اموال و دارایی‌های متعلق به متوفای ایرانی که در خارج از کشور واقع‌شده است پس از کسر مالیات بر ارثی که از آن بابت به دولت محل وقوع اموال و دارایی‌ها پرداخت‌شده است به نرخ ده درصد ارزش ماترک که مأخذ محاسبه مالیات بر ارث در کشور محل وقوع مال قرار گرفته است . در صورت عدم شمول مالیات بر ارث در کشور مزبور به مأخذ ارزش روز انتقال یا تحویل به نام وراث نرخ‌های مذکور مربوط به وراث طبقه اول بوده و درصورتی‌که وراث طبقات دوم و سوم باشند، نرخ‌های مذکور به ترتیب دو و چهار برابر خواهد شد.

همچنین درصورتی‌که متوفی و وراث، تبعه خارجی باشند، اموال و دارایی‌های متوفی که در ایران واقع است، مشمول مالیات به نرخ وراث طبقه اول می‌شود.

در پایان لازم به ذکر است که اجرای قانون اصلاحی از ابتدای سال 95 بوده و در مورد متوفیانی که قبل از شروع سال 95 فوت نموده‌اند اعم از اینکه پرونده مالیاتی برای آن‌ها تشکیل‌شده یا نشده باشد، قوانین جاری در سال فوت ملاک محاسبه مالیات می‌باشد.

منبع

سازمان امور مالیاتی کشور