امانت و رازداری  

اصل رازداری یکی از اصول مددکای اجتماعی است. توضیح این اصل را طرح چند سوال آغاز می کنیم.

 سوال نخست: فـرض کنید مشکلـی پیـدا کردید که آن را فقط با دوست مورد اعتمادتان درمیان میگذارید. امـا او بـدون جلب موافقـت شمـا آن را بـرای دیـگران بـازگو می کند و این کار او نه تنها مشکـل شمـا را حـل نمی کند؛ بلکه آن را حادتر می کند در این حالت،شما چه احساسی نسبت او پیدا می کنید؟ آیا مجددا راز خود را به او می گویید؟ آیـا این رفتـار دوست شما در ارتباط تان تاثیر منفی نمی گذارد؟  

 سوال دوم: با تـوجه بـه سوال اول فـرض کنیـد دوستـان برای حـل مشکل (راز )شما تلاش زیادی کرده، اما نتوانسته است کمک موثری بکند. در این حالت، ضرورت طرح مسـأله را با دیـگران بـرای حـل مشکـل بـازگـو می کند. شمـا تقـاضـای او را برای کمک گرفتن از دیگران (با شرط طرح راز) رد می کنید. ازطرفی، وضع شما به گونه ای است که اگر مشکل شمـا بر طـرف یـا کمتر شود، چه احساسی نسبت به او پیدا می کنید؟ آیا همـان احساسی را خواهید داشت که بار اول داشتید؟  

سوال سوم: فرض کنیـد فردی رازی را با شما مطـرح می کند یا شمـا به نوعی از رازی مطلع می شویـد کـه طرح نکردن آن امنیت اجتماعی را تهدید می کند. در این حالت، چه اقدامی انجام می دهید؟ چرا؟    

سه سوال فوق نشان می دهد که با موضوع رازداری همیشه نباید یکسان برخورد کرد. رازداری مفهومـی گستـرده دارد و تعییـن حـد و مرز آن بسادگی امکان پذیرنیست و در واقع روابط بین دو فرد این حد و مرز را مشخص خواهد کرد.    

در راز داری حرفـه ای، مددکـار اجتمـاعـی نمی توانـد راز مراجعـان را در هـر صورت، حتی اگر جان فرد و امنیت اجتماعی در خطر باشد، رعایت کند. اینکـه مددکـار اجتماعی راز دار حرفه ای است؛ یعنی راز داری او چهار چوبی دارد که در قالب آن می تواند در حفظ یا فـاش کـردن راز بـرای محرمان و افراد حرفه ای اقدام کند. به همین دلیل در سوگند نامه مددکاران اجتماعی به پنهان داشتن اسرار مردم از نامحرمان تاکید شده است. واژه (نامحرمان) این نکته را گوشزد می کند که کسانی که نا محرم نیستند می توانند در صورت لزوم از اسرار مطلع شوند ..شماخواستـه کدام یک از این دو مراجع را منطقی و عملی می شمارید؛ خواسته جوانی راکه قصدخود کشی دارد و در تماس با مرکز مشاوره تلفنی از مددکار آن می خواهد که این موضوع را با کسی در میان نگذارد، یا خواسته خانمی را که به علت نیـاز مالی به مرکز حمایت از خانواده مراجعه می کند و تقاضای مبلغی پول دارد، اما از مددکار آن می خواهد که این موضوع را با کسی حتی مسئول واحد یا مرکز طرح نکند؟ قطعا هیچ کدام.

پس مددکار اجتماعی نباید از همان آغاز به مراجع قول دهد که همـواره حافظ اسرارش باقی بماند، بلکـه بایـد به او گوشزد کند که برای حل مشـکل یا برطرف کردن نیازش ممکن است ناگزیر از افراد حرفه ای یا مراکز و موسسات دیگر یاری بگیرد..این شیوه موجب می شود تا او احساس رضایت خاطر کند و تحمل فشار روانی ناشـی از آن عمـل برایـش آسانتـر شود.امـا اگر حاضر به این کار نشد، باید از طریق مسئولان اداره یا بر حسب اوضاع، خود به طرح آن اقدام کنیم.

دیگـر آنـکه هر چـه مددکـار رابطـه حرفه ای منـاسبتری با مراجع خود برقرار و وظایف خود را شفافتر بیان می کند و هر چه اعتماد او را بیشتر جلب کند، در اجرای این اصل با مشکل کمتری مواجه خواهد شد.

یکی از اشتباهـات مددکـاران اجتماعـی این است که برای بررسی وضع مراجـعان از هر کسی اعم از بقال و همسایه وآشنا تحقیق می کنند وحتی گاهی برای عرضه خدمت به آنان معرف یا ضامن می خواهند یا کارناوال شادی راه می اندازد که این گونه اعمال با اصل راز داری مغایرت دارد.

حضـرت علـی(ع) به مالـک اشتر می نویسد: (( ای آنکه از خداوند رازپوش طمع داری، پرده از اسرارت فرو نیندازد، پرده از اسرار مردم فرو مینداز ))
   

منبع

منشور اخلاق حرفه ای در دیوان محاسبات کشور

برگزیده ها