حسابداری چیست ؟ علم یا ھنر  

لیکن از آن جا که  ھنوز صنعت چاپ ابداع نگردیده بود و لاجرم کتب و نشریات حسابداری از دسترس این جمع مشتاق به دور! و نیز به دلیل عدم وجود اینترنت و منابع ومجلات آن لاین و دیجیتال و عدم وجود سایت ھا و وبلاگ ھای متعدد حسابداری ( به ویژه وبلاگی وزین اینچونین!!) ، این مسئله عظیم ھمچنان لاینحل ماند و آن جمع مشتاق در حل این معما سرگشته و حیران!

راویان شیرین سخن چنین حکایت کنند که، علمای حسابداری ھنوز غرق حیرت و تفکر در باب تعریف حسابداری بودند که استادی به جمال علم آراسته از باب تقرب ادیان و تقرب اذھان! بانگ ھمی برداشت که ای جماعت ، حسابداری علم است یا ھنر ؟ وبه این شکل بر حیرت و شگفتی جمع بیافزود و ھمه حیران و سرگردان و البته انگشت به دھان، که علم چیست؟ و ھنر کدام است؟ و اصولاً حسابداری به جز از بھر گردآوری مدرکی چند، به چه کار دگرم باز آید؟!! و ھرچه به استاد نگریستند و در باب آنکه علم چیست و ھنر به چه معناست در بحر تفکر غوطه ور گشتند، ھیچ افاقه نکرد!!!

و لذا علمای مذکور تا به امروز در پاسخ به این سؤال که بالاخره حسابدرای چیست ؟ و تعریفی ساده از آن بیان نمایید حیران و دل نگران ماندند!!

الغرض، امروز و از پس روزگاری چند از این ماجرای سراسر پند!! برآن شدم که به ساده ترین و  واضح ترین حالت ممکن جوابی مختصر در راستای این مسئله  لاینحل تقدیم کنم، باشد که علمای آتی این حرفه  را از ادامه  این مسیر برھانم! و اسبابی فراھم سازم تا در قالب طنز به دوستانی که  در سالیان بعد به مقاطع بالاتر قدم می گذارند حکایتی و ھدایتی دوستانه پیشکش کنم که : مبادا و مبادا زمان و انرژی خود را صرفاً در جھت کسب مدرک ھزینه نمایید و مبادا که با داشتن مدارک رنگین در پاسخ به بدیھیات رشته خود وابمانید که در این صورت این ھمه تلاش و زحمت حاصلی به جز تکه ای کاغذ نخواھد داشت! که نه باعث افتخار است و نه افزایش مال !!

دوستان حسابدار من، روزھا درگذرند و زمان سرمایه ای گران بھاست. به آنچه می خوانید با علاقه بنگرید و در استحکام پایه ھای علمی خود بکوشید و این امر محقق نخواھد گشت مگر آنکه ھدف خود را معین کنید. به راستی ھدف شما از تحصیل در مقاطع بالاتر چیست؟ راه با اولین گام مشخص می شود و ھدف روشنایی بخش مسیر است. تا به حال چقدر اندیشیده اید که ھدف شما از قبولی در کنکور کارشناسی ارشد وسایر مقاطع علمی چیست؟ اشتیاق به آموختن یا رویای مدرک اندوختن ؟!

واما حسابداری چیست؟

از حسابداری تعاریف متعدد و گوناگونی ارائه شده است که طی گذر زمان از ایده فن ( ھنر) به ایده علم میل نموده است، ھرچند ھنوز برای حسابداری تعریفی جامع که بی کم و کاست مورد پذیرش ھمگان باشد قابل ارائه نیست لیکن بھترین و متداول ترین تعریف از حسابداری که با پذیرش وسیع تری در جامع علمی روبه رو بوده است، آن است که :

حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است که ھدف آن ارائه اطلاعات مفید جھت تصمیم گیری به استفاده کنندگان درون سازمانی و برون سازمانی است، و در این راستا داده ھا ( اطلاعات خام) را دریافت کرده، پردازش نموده و به صورت ستانده ھای قابل استفاده (مانند صورت ھای مالی) در اختیار استفاده کنندگان قرار می دھد.

و اما علم چیست؟ و ھنر کدام است؟!

ھرچند ھمه ما تصویرو ادراکی ذھنی از این دو مقوله را داراھستیم، لیکن یک تعریف جامع، یکتا و منحصر به فرد برای این عناوین نیز قابل بیان نیست در ساده ترین حالت ممکن می توان گفت :

علم شامل یک زمینه مطالعه می باشد که تلاش می کند ماھیت جھان " : siepmann مطابق با تعریف یا بخشی از آن را توصیف کند. " ( مثلاً بخش حسابداری!!)

وھنر در معنای عام وانتزاعی به ھر گونه فعالیتی اشاره دارد که  ھم خود انگیخته و ھم مھار شده باشد. ( پاکباز، ١٣٧٨ ). نکته : به خود انگیخته بودن در این تعریف توجه کنید! به طور مثال فرد حسابداری در منزل نشسته است و ناگھان به تخیل آن ھنرمند گرامی الھام می شود که از این پس به شیوه ای جدید و خود ساخته به انجام این ھنر اھتمام ورزد !!

و بالاخره حسابداری علم است یا ھنر؟

در طول زمان ھر دو این موارد موافقان و مخالفانی داشته است اما آنچه امروزه مورد پذیرش اکثر صاحب نظران حسابداری است آن است که حسابداری به طور بالقوه یک علم است. ھنر بر تحلیل و تفسیر شخصی ھنرمند متکی است به طور مثال بسیار محتمل است که ٢ ھنرمند از شی واحد با توجه به سبک ھنری خود تصاویری متفاوت ترسیم نمایند در صورتی که در علم لازم است تا موضوع مورد مطالعه و روش اندازه گیری آن به طور گسترده ای مورد توافق اکثر صاحب نظران مربوطه قرار گیرد ( برای مطالعه بیشتر رجوع شود به کتاب تئوری حسابداری دکتر شباھنگ).

در مجموع حسابدار مجاز نیست سلیقه شخصی خود را در اندازه گیری و مباحث مربوط به این حرفه وارد نماید درحالی که ھنر بر سلیقه فردی شخص متکی است. و لذا با اطمینان قریب به یقین میتوان گفت که : حسابداری واجد شرایط علم بودن است. 

منبع : دنیای حسابداری ایلام