مالیات و کاهش فاصله طبقاتی  

اصولا دولت ها می توانند از طریق وضع مالیات بر درآمد اشخاص متمکن و طبقات مرفه و صرف هزینه برای بهبود وضع زندگی طبقات کم بضاعت، توزیع درآمد را تعدیل نموده و اعتدال بیشتری از نظر توزیع درآمد بین طبقات مختلف جامعه برقرار سازند. همان طور که قبلا نیز اشاره شد وضع مالیات فقط برای تامین هزینه خدمات دولتی نیست، بلکه ممکن است بدون این که بر مجموع عواید مالیاتی دولت افزوده شود، دولت از طریق تغییر سیستم و نرخ های مالیاتی موجبات انتقال قدرت خرید از یک طبقه به طبقات دیگر جامعه را فراهم کند .

بدین ترتیب می توان به وضوح مشاهده کرد که سیاست مالی نقش چشمگیری در توزیع درآمد و همسان نمودن طبقات جامعه ایفا می نماید. عادلانه ترین نوع مالیات که در سالهای اخیر بسیاری از کشورها به آن توجه کرده اند مالیات بر مصرف یا همان مالیات بر ارزش افزوده است.

این نوع مالیات به دلیل آن که متناسب با مصرف می باشد یعنی هر چه مصرف بیشتری داشته باشد مالیات بیشتری پرداخت می کند، عادلانه ترین مالیات محسوب می گردد و تاثیر مستقیمی بر کاهش فاصله طبقاتی در جامعه می گذارد زیرا در طبقات مرفه جامعه به مراتب بیشتر از طبقات کم برخوردار آن می باشد و در نتیجه مالیات بر مصرف قشر ثروتمند بیشتر از قشر کم درآمد است.مباحث مطرح شده نیز می تواند از دیدگاه اسلام هم مورد مطالعه قرار گیرد. بدین معنی که دین مبین اسلام تاکید ویژه ای به پرداخت مالیات های اسلامی از جمله خمس و زکات داشته است و افراد متمکن و غنی را موظف به پرداخت آن کرده است .

از آنجائیکه منابع تولید کمیاب و نیازهای بشر فراوان است، لذا باید کوشید تا ابتدا ضروری ترین نیازهای بشر تأمین گردد . در واقع استفاده از کالاهای غیر ضروری در شرایطی که انسانهای بیشماری از دستیابی به کالاهای ضروری عاجز می باشند و همه روزه با سوء تغذیه و مرگ و میر مواجه هستند ، دور از موازین عدل می باشد. بنابراین در سطح مصرف تا آن زمان که انسانها کلیه نیازهای ضروریشان ارضا نشده است باید همسطحی در مصرف کالاهای ضروری بوجود آید که در متون اقتصاد اسلامی به «کفاف» تعبیر می شود.

به دیگر سخن در مکتب اسلام سطح استاندارد مصرف یک فرد ، به سطح استاندارد مصرف دیگران نیز بستگی دارد . بدین ترتیب که کلیه افراد ضامن و مسئول تأمین استاندارد مصرف دیگری می باشند بنابراین همانطور که قبلا نیز اشاره شد بر اساس احکام شریعت آندسته از افرادی که تنها استطاعت مالی آنها در حد تأمین نیازهای ضروری است موظف به پرداخت خمس و زکات نبوده و در واقع از این نوع مالیاتها معاف می باشند.

بررسیهای فوق نشان از این امر دارد که با بکار بسستن اجرای صحیح مالیاتهای متعارف از یکسو و مالیاتهای اسلامی (خمس و زکات و ...) از سوی دیگر می توان جامعه را به سمت و سوئی سوق داد که در آن فاصله طبقاتی به کمترین حد خود رسیده و همسطحی در مصرف کالاهای ضروری میان آحاد جامعه برقرار گردد.