آزمون ها سنجش رابطه و سنجش همبستگی  

ذکر این نکته ضروری است که چون رابطه علی و معلولی در این آزمون مورد مطالعه نیست، لذا استفاده از عنوان متغیر وابسته و مستقل خیلی توجیه نداشته و جنبه قراردادی است. آزمون کای دو برای مطالعه هایی که یکی از متغیرها دو ارزشی است، نظیر جنس، صرف نظر از اسمی، رتبه ای و نسبتی بودن متغیر دوم بسیار مناسب است.
مسیر اجرای این آزمون در نرم افزار spss به شرح زیر است:
Analyze>Descriptive Statistic>Crosstabs ..

آزمون های سنجش همبستگی:
در صورتی که در آزمونی علاوه بر سنجش رابطه، قصد اندازه گیری شدت و جهت رابطه را نیز داشته باشید، در این صورت آزمون کای دو برای این منظور مناسب نبوده و آزمون پیرسون مناسب خواهد بود که از مجموعه آزمون های پارامتریک است. برای استفاده از این آزمون باید هر دو متغیر از نوع کمی بوده و دارای مقیاس سنجش نسبتی باشند.
مسیر اجرای این آزمون در نرم افزار spss به شرح زیر است:
Analyze>Correlate>Bivariate

این آزمون دو عنصر جهت و شدت رابطه همبستگی را هم زمان پوشش می دهد. جهت رابطه می تواند منفی یا مثبت باشد. تفسیر آزمون پیرسون برمبنای ضریب همبستگی (r ) امکان پذیر است و دامنه آن به طور کلی بین 1+ و 1- متغیر بوده، ولی در هر آزمون تنها می تواند بین دامنه 0 تا 1+ و 0 تا 1- تغییر نماید و رقم صفر نشان دهنده فقدان وجود رابطه بین متغیر است. مثبت و منفی نشان دهنده جهت رابطه است.
 

رگرسیون چندگانه:
تحلیل رگرسیون چند متغیری کمک می کند تا درک شود که تا چه اندازه واریانس متغیر وابسته، توسط مجموعه ای از پیش بینی کننده ها قابل تبیین است و کدام یک در درجه دوم اهمیت قرار دارد و همین طور تا آخر، می توان یک تحلیل رگرسیونی چند متغیری انجام داد. (سکاران 357-356)