سرمایه گذاری ۵۰ میلیارد دلاری روسیه در ایران؛ دور زدن تحریم‌های آمریکایی

روابط سال‌های اخیر تهران و مسکو پیوسته رو به توسعه بوده است. رهبران دو کشور نشان داده‌اند که از این روابط استقبال به عمل می‌آورند. در یکی از این نمونه‌ها می‌توان به دیدار ویژه پوتین با رهبر انقلاب اشاره داشت که رییس جمهور روسیه مستقیما از فرودگاه به دیدار حضرت آیت اله خامنه‌ای شتافت.

گردش چند دقیقه ای:
مسیر خدمات مالی و حسابداری را مجازی طی کنید

بنابر این کاربرد استفاده از واژه رنسانس برای روابط اقتصادی و سیاسی ایران و روسیه در اینجا مصداق پیدا می‌کند؛ هنگامی‌که رؤسای جمهور دو کشور چند بار به صورت پیاپی با هم درباره انواع همکاری‌ها گفت و گو کردند. حتی رهبر انقلاب نیز از گسترش روابط دو کشور در دیدار ولادیمیر پوتین با ایشان نیز استقبال کردند. بر اساس تحلیلگران، همکاری دو کشور به شکلی بی‌سابقه در تاریخ مدرن برای یکدیگر در بعد اطلاعاتی و عملیاتی - اقتصادی ضروری و اساسی است. چنانچه رهبر انقلاب در آخرین دیدار خود با پوتین بر این موضوع تاکید داشتند.

رهبر انقلاب در این دیدار گفته بودند: همکاری‌های ایران و روسیه می‌تواند منجر به انزوای آمریکا شود... ما قادر به مقابله با تحریم‌های آمریکا و منزوی ساختن آمریکا با کنار گذاشتن دلار آمریکا و انجام مبادلات با پول ملی خود در مراودات مالی یک و چندجانبه هستیم.

درست به همین دلیل است که پنجشنبه گذشته مذاکره علی‌اکبر ولایتی، مشاور بین‌الملل رهبری با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در مسکو، از آغاز فصل تازه‌ای در روابط سیاسی - اقتصادی بین دو کشور را خبر می‌دهد. مذاکره‌ای که درباره گسترش مناسبات اقتصاد بوده و بر اساس گفته‌های ولایتی، پوتین آمادگی کشورش را برای توسعه همکاری‌های نفتی و گاز تا سقف 50 میلیارد دلار اعلام کرده است.

مشاور رهبر انقلاب در امور بین‌الملل همچنین درباره مذاکره صورت گرفته بین خود و پوتین گفته است: در رابطه با مسائل نفتی، هسته‌ای صلح‌آمیز، ارتباطات، راه‌آهن و کریدور شمال به جنوب سن‌پترزبورگ به چابهار نیز مطالبی گفته شد.

مؤلفه‌های پیش روی روابط ایران و روسیه
در حقیقت، منافع رو به رشد روسیه در ایران، مثل گذشته، تابع عوامل بیرونی بوده و هست. تنش‌های روسیه با آمریکا و اتحادیه اروپا بر سر اوکراین در سال 2014، دلیل دیگری برای تقویت همکاری روسیه با ایران بود. رویارویی روسیه با غرب – که حداقل از پایان جنگ سرد بی‌سابقه بود – مسکو را وادار به افزایش تماس‌ها با کشورهای خاورمیانه ازجمله ایران کرده است. مقامات روسی بر این باورند که روابط خوب با کشورهای خاورمیانه تضمینی برای دوری روسیه از انزوای بین‌المللی و جبران تحریم‌های تحمیل‌شده از سوی آمریکا، اتحادیه اروپا و شرکای آن‌ها خواهد بود.

ایران ازنظر روسیه، تبدیل به رهبر مهم منطقه‌ای شده و از قابلیت نفوذ در افکار عمومی‌جهان اسلام برخوردار است. روسیه کشوری با جمعیتی بالغ‌بر 144 میلیون نفر است و بازار بسیار بزرگی دارد که می‌تواند فرصت‌های زیادی را در اختیار ایران قرار بدهد. با توجه به تحریم ورود کالاهای کشاورزی از اتحادیه اروپا و ضرورت تأمین مواد غذایی موردنیاز این کشور، فرصت بزرگی در اختیار سایر کشورها قرارگرفته است.

همچنین ترکیب کالاهای وارداتی این کشور نشان می‌دهد نزدیک به 40درصد واردات کشاورزی و مواد غذایی روسیه تولیدات گوشتی، لبنیات، میوه و سبزی است و بخش عمده‌ای از واردات این اقلام تا قبل از بحرانی شدن روابط از اتحادیه اروپا تأمین‌شده است. سرانجام آنکه تنش با غرب، شرکت‌های روسیه را وادار به جستجوی فرصت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری در آسیا به‌خصوص در ایران کرده است.

بنگرید:

دورنما
مرتضی خوانساری دیپلمات بازنشسته و کارشناس مسائل بین‌المللی، گفته است: حال اگر بخواهیم این وضعیت سیاسی و اقتصادی ایران و روسیه را در مناسبات دو کشور برای همکاری‌های مشترک، یا همکاری‌های مشترک روبه توسعه مبتنی بر مناسبات استراتژیک تعریف کنیم، باید بتوانیم بر اساس واقعیت‌های روابط دو کشور برای گسترش و توسعه آن برنامه و استراتژی تدوین کنیم.

او که با گفت‌وگو کرده ، گفته است: یک مشکل روسیه این می‌تواند این باشد که وضعیت سیاست داخلی و خارجی این کشور بعد از فروپاشی شوروی هنوز به مرحله تثبیت نهایی نرسیده و طی دو ده اخیر نتوانسته، یک شریک منطقه‌ای یا فرا منطقه‌ای راهبردی برای خود داشته باشد. به گفته تحلیلگران سیاسی و اقتصادی همین امر این مسئله موجب شده تا روسیه به فکر یک شریک منطقه‌ای برای خود باشد و ایران بهترین موقعیت در این زمینه دارد.

تقویت سیاست نگاه به شرق
مهدی سنایی ، سفیر ایران در روسیه درباره چشم‌انداز همکاری‌های دو کشور، گفته است: روسیه یک کشور اوراسیایی است و تقویت سیاست نگاه به شرق در شرایط جدید سیاست خارجی روسیه طبیعی است. در این چهارچوب تقویت رویکرد روسیه به خاورمیانه می‌تواند با توجه به نارضایتی‌ها از سیاست‌های برخی کشورهای غربی در خاورمیانه قابل توجه باشد.

با توجه به تلاش بازیگران مختلف منطقه‌ای و بین المللی برای ایفای نقش در خاورمیانه، منطقی است که مقامات ایران و روسیه تلاش خود را بر هم افزایی و تقویت همکاری قرار دهند و منافع خود را در تقابل یکدیگر ترسیم نکند. در حال حاضر دیالوگ سازنده‌ای بین مقامات دو کشور شکل‌گرفته است.

یکی از ویژگی‌های گسترش روابط پرداختن همه‌جانبه به حل‌وفصل آن‌ها بوده است، ازجمله به‌تدریج روند نزولی روابط تجاری دو کشور متوقف و در حال حاضر ارتقای همکاری‌های اقتصادی و تجاری دو کشور مشاهده می‌شود.

به هرحال با سفر مشاور رهبر انقلاب در امور بین الملل، عملا شاهد یک رابطه برد- برد اقتصادی خواهیم بود؛ چرا که دو کشور به این امر واقف شده‌اند که باید در مقابل تحریم‌های غربی رابطه استراتژیک اقتصادی داشته باشند.

 
 بعد از برجام و با سعی کشور برای سرمایه گذاری خارجی تنها شاهد 12 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی بودیم که بنا به ظرفیت های ایران مبلغ بسیار پایینی بود ولی سرمایه گذاری 50 میلیارد دلاری روسیه در ایران اگرچه هنوز اول راه سرمایه گذاری خارجی است ولی نسبت به 12 میلیارد دلار مبلغ قابل توجهی است.

 
اگر ایران به دنبال سرمایه گذاری خارجی بیشتر کشورهایی نظیر چین، روسیه و ترکیه رود هم توانسته سرمایه قابل توجهی را جذب کند و از این راه تکنولوژی های به روز را نیز وارد و مهندسی معکوس انجام دهد و به اشتغالزایی مضاعف کشور بیفزاید.