مسئولیتهای حسابرس مستقل در برخورد با موارد تحریف در صورتهای مالی

به گزارش لحظه نگر حَسمان ،رهنمود شماره 2 حسابداری و حسابرسی در ارتباط با مسئولیت های حسابرس مستقل در برخورد با موارد تحریف در صورتهای مالی است و  هدف اصلی آن پیشگیری از تخلفات،  بهبود کیفیت گزارش های مالی،  تبیین موضوعات تخصصی،  آموزش و آگاهی بخشی است.

قسمتی از شرح رهنمود
مطابق با استانداردهای حسابرسی، حسابرس باید درباره اینکه آیا صورتهای مالی، از تمام جنبه های بااهمیت، طبق استانداردهای حسابداری، به نحو مطلوب تهیه شده است یا خیر، اظهارنظر کند.

 حسابرس برای تعیین نوع اظهارنظر باید نتیجه گیری کند که آیا نسبت به عاری بودن یا نبودن صورت های مالی از تحریفهای بااهمیت ناشی از تقلب یا اشتباه، اطمینان معقول کسب کرده است یا خیر. برای این نتیجه گیری، حسابرس باید موارد زیر را مدنظر قرار دهد:
الف) نتیجه گیری در مورد کسب شواهد حسابرسی کافی و مناسب طبق استاندارد حسابرسی 330
ب) نتیجه گیری در مورد بااهمیت بودن یا نبودن تحریف های اصلاح نشده (به تنهایی یا در مجموع) طبق استاندارد حسابرسی 450
پ) ارزیابی های لازم در خصوص جنبه های کیفی رویه های حسابداری واحد تجاری، شامل نشانه های احتمالی جانبداری در قضاوت های مدیریت؛ الزامات استانداردهای حسابداری (به ویژه در خصوص کفایت افشای اهم رویه های حسابداری؛ هماهنگی رویه های حسابداری با استانداردهای حسابداری و مناسب بودن آنها؛ معقول بودن برآوردهای حسابداری انجام شده توسط مدیریت؛ مربوط بودن، قابل اتکا بودن، قابل مقایسه بودن و قابل فهم بودن اطلاعات ارائه شده در صورتهای مالی؛ کفایت اطلاعات افشا شده در صورتهای مالی جهت کمک به استفاده کنندگان برای درک آثار معاملات و رویدادهای بااهمیت بر اطلاعات مندرج در صورتهای مالی؛ و مناسب بودن اصطلاحات مورد استفاده در صورتهای مالی، شامل عناوین صورتهای مالی)؛ و مناسب بودن نحوه اشاره یا توصیف استانداردهای حسابداری مبنای تهیه صورتهای مالی.

مطابق با استاندارد حسابرسی 450، تحریف عبارت است از هر گونه مغایرت بین مبلغ، نحوه طبقه بندی، ارائه، یا افشای یک قلم گزارش شده در صورتهای مالی و مبلغ، نحوه طبقه بندی، ارائه یا افشای آن قلم طبق الزامات استانداردهای حسابداری. تحریف ها ممکن است ناشی از اشتباه یا تقلب باشد.

در مواردی که حسابرس راجع به اینکه آیا صورتهای مالی از تمام جنبه های بااهمیت به نحو مطلوب ارائه شده یا خیر، اظهارنظر می کند، تحریف ها همچنین شامل آن دسته از تعدیلات در مبالغ، نحوه طبقه بندی، ارائه یا موارد افشا است که بنا به قضاوت حسابرس، اعمال آن برای ارائه مطلوب صورتهای مالی از تمام جنبه های بااهمیت، ضروری است.

تحریف ها ممکن است نتیجه وقوع موارد زیر باشد:
الف) بیدقتی در گردآوری یا پردازش داده های مبنای تهیه صورت های مالی،
ب) حذف یک مبلغ یا یک مورد افشا،
پ) برآورد حسابداری نادرست ناشی از نادیده گرفتن، یا تفسیر نادرست واقعیات، و
ت) قضاوت های مدیریت در خصوص برآوردهای حسابداری که حسابرس آن را نامعقول می داند یا انتخاب و بهکارگیری رویه های
حسابداری که حسابرس آن را نامناسب ارزیابی می کند.

تحریف ها، مطابق با استاندارد حسابرسی 240 میتواند عمدی باشد. حسابرس تقلب هایی (تحریف های عمدی) را مد نظر قرار می دهد که سبب تحریف بااهمیت صورتهای مالی می شود. دو نوع تحریف عمدی به حسابرس مربوط می شوند که یکی تحریفهای ناشی از گزارشگری مالی متقلبانه و دیگری تحریف های ناشی از سوء استفاده از دارایی ها است.

تقلب ممکن است به روشهای زیر انجام شود:
1)    فریبکاری از قبیل سندسازی و دستکاری یا تغییر سوابق حسابداری یا مدارک پشتوانه تهیه صورتهای مالی.
2)    ارائه نادرست یا حذف عمدی رویدادها، معاملات یا سایر اطلاعات بااهمیت در صورتهای مالی.
3)    بکارگیری نادرست استانداردهای حسابداری مرتبط با اندازهگیری، شناسایی، طبقهبندی، ارائه یا افشا به عمد.
4)    سرقت مبالغ وصول شده، سرقت داراییهای ثابت مشهود یا نامشهود، استفاده از داراییهای واحد تجاری برای مقاصد شخصی یا سندسازی پرداخت برای کالاها و خدماتی که دریافت نشده است.

هر یک از تحریف ها باید مورد بررسی قرار گیرد تا اثر آن بر گروه های معاملات، مانده حسابها یا موارد افشای مربوط، از جمله اینکه آیاتحریف ها از سطح اهمیت تعیین شده برای آنها (در صورت وجود) فزونی یافته اند یا خیر، ارزیابی شود.

شرایط مربوط به برخی تحریف ها ممکن است باعث شود که حسابرس آنها را به تنهایی یا در مجموع با سایر تحریفهای گردآوری شده در طی حسابرسی، بااهمیت تلقی کند، حتی اگر کمتر از سطح اهمیت تعیین شده برای صورتهای مالی به عنوان یک مجموعه واحد باشد. همچنین اثر انباشته تحریف های بی اهمیت اصلاح نشده مربوط به دوره های قبل ممکن است اثر بااهمیتی بر صورتهای مالی دوره جاری داشته باشد.

اگر یک تحریف به تنهایی بااهمیت تلقی شود، بعید است که بتوان آن را با سایر تحریف ها تهاتر نمود. برای مثال، اگر درآمد به میزان بااهمیتی بیش نمایی شده باشد، صورتهای مالی به عنوان یک مجموعه واحد به طور بااهمیتی گمراه کننده خواهد بود، حتی اگر اثر تحریف درآمدها به طور کامل با بیش نمایی یکسان هزینه ها خنثی شده باشد.

 تهاتر تحریفهای موجود در یک مانده حساب یا گروه معامله خاص ممکن است مناسب باشد، اما قبل از نتیجه گیری در مورد اینکه آیا تهاتر (حتی برای تحریفهای بی اهمیت) مناسب است یا خیر، خطر وجود سایر تحریف های کشف نشده مورد توجه قرار می گیرد.

پیش از ارزیابی اثر تحریف های اصلاح نشده، حسابرس باید سطح اهمیت تعیین شده طبق استاندارد حسابرسی 320 را دوباره ارزیابی کند تا مشخص شود که آیا با توجه به نتایج مالی واقعی واحد تجاری، این سطح همچنان مناسب است یا خیر.

قضاوت درباره اهمیت یک تحریف طبقه بندی، مستلزم ارزیابی ملاحظات کیفی، مانند اثر آن بر بدهی یا تعهدات قراردادی، هر یک از سرفصلها یا جمع های فرعی، یا نسبتهای کلیدی صورتهای مالی است.

مستندسازی تحریفهای اصلاح نشده توسط حسابرس ممکن است با توجه به موارد زیر انجام شود:
الف) ارزیابی مجموع آثار تحریفهای اصلاح نشده،
ب) ارزیابی اینکه آیا مجموع آثار تحریفهای اصلاح نشده از سطح یا سطوح اهمیت تعیین شده برای گروههای معاملات، مانده حسابها یا موارد افشا (در صورت وجود)، فزونی یافته است یا خیر، و
پ) ارزیابی اثر تحریفهای اصلاح نشده بر نسبتها یا روندهای کلیدی، و رعایت الزامات قانونی، مقرراتی و قراردادی (برای مثال، الزامات قراردادهای وام).

اگر حسابرس بر اساس شواهد حسابرسی کسب شده به این نتیجه برسد که صورتهای مالی عاری از تحریف بااهمیت نیست، باید طبق

استاندارد حسابرسی 705 اظهارنظر خود را در گزارش حسابرسی تعدیل کند.

دانلود فایل PDF  با عنوان " مسئولیتهای حسابرس مستقل در برخورد با موارد تحریف در صورتهای مالی "