نقش فرهنگ مالیاتی در کاهش فرار مالیاتی

به گزارش لحظه نگر حسمان به نقل از سازمان امور مالیاتی کشور، افراد مختلف سعی در کتمان کردن درآمد خود دارند و مالیات خود را که حقوق حقه دولت جهت اجرای سیاست اقتصادی و توسعه کشور است نمی پردازند. در حالی که در کشورهای توسعه یافته، مالیات عمده ترین منبع عایدی دولتهاست. تأمین منابع درآمدی کشور از طریق درآمدهای حاصل از نفت همواره انجام برنامه ریزی در کشور را در هنگام اجرا با مشکل جدی روبرو ساخته است.

گردش چند دقیقه ای:
مسیر خدمات مالی و حسابداری را مجازی طی کنید

باید در نظر داشت که حوزه فرهنگ در جوامع و سازمان‏های بشری مرکزیت انسانی دارد. این ویژگی ها نشان دهنده تعهد فردی و متعاقب آن تعهد فرهنگی است که شامل پیوستگی روحی به جامعه، احساس مسئولیت و وفاداری و اعتقاد به ارزش های جامعه می باشد و به نوبه خود باعث افزایش اثربخشی و کارائی در جامعه می شود.

هرچند عوامل متعددی بر فرار مالیاتی تاثیر می گذارند ولی به نظر می رسد فاکتورهای اجتماعی در این زمینه تاثیر بیشتری دارد و شاید پس از ریشه یابی بسیاری از مسائل به عوامل اجتماعی رسید.

فرهنگ مالیاتی یکی از این عوامل است، فرهنگ مالیاتی مجموعه ای از طرز تلقی، بینش،آرمان ها، ارزش های اجتماعی، آگاهی و رفتار افراد در خصوص مالیات است. پایین بودن سطح فرهنگ مالیاتی به ویژه هنگامی که با انگیزه سودجویی وسوداگری برخی افراد جامعه همراه شود می تواند نقش موثری در کاهش میزان مالیات‏های وصولی و افزایش فرار مالیاتی داشته باشد.

از این رو یکی از ضرورت های نظام مالیاتی کارآمد، اشاعه و رشد فرهنگ مالیاتی یا مردمی کردن مالیات هاست. نظام مالیاتی باید عوامل انگیزشی وتشویق کننده نظام تمکین داوطلبانه را کشف وتقویت وعوامل ضد تشویقی آن را شناسایی ومحدود کند.

در سالهای اخیر ارائه خدمات مناسب مالیاتی و فعالیت های اطلاع رسانی وفرهنگ سازی منجر به تشویق مودیان به رعایت قوانین مالیاتی شده است. اما فرهنگ سازی مالیاتی شاید در برخی موارد کارساز نباشد و افراد به هیچ شیوه ای نخواهند اقناع شوند و با دلایل و انگیزه های متفاوت اقدام به فرار مالیاتی کنند. بنابراین درکنار فرهنگ سازی مالیاتی تلاش هایی برای تعریف جرم مالیاتی و مشخص کردن مصادیق آن صورت گرفته است، قانون‌گذار پس از اصلاحات مکرر قوانین مالیاتی در ماده 274 اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم مصوب 1394 این پدیده اقتصادی را جرم‌انگاری و کیفر حبس برای آن پیش‌بینی نموده است.

همانگونه که پیشتر اشاره شد فرار مالیاتی ابعاد و زمینه های گسترده و متغیری دارد مسئله ای که روش ها و شیوه های گوناگون از اطلاع رسانی و فرهنگ سازی گرفته تا برخورد قانونی و قضایی را ایجاب می‏کند. فرار مالیاتی به هر روش و شیوه ای که باشد پدیده ای ضد اجتماعی است که منافع ملی و عمومی را تخریب می کند و فرصت جایگزینی امکانات و منابع جامعه را از بین می برد و در نهایت راه پیشرفت و شکوفایی را دشوار و یا غیرممکن می کند.

پرداخت بهینه مالیات، در گستره فرهنگ مالیاتی مطلوب، امکان پذیر است و این مطمئن ترین راه جهت بهبود تمکین مالیاتی می باشد که همانا مهمترین هدف مدیریت مالیاتی را تشکیل می دهد. مدیریت نظام مالیاتی یک کشور نمی تواند بدون شناخت از فرهنگ مالیاتی حاکم و مدیریت آن به اهدافش برسد. در یک نظام مالیاتی پیشرو، توجه به فرهنگ آن به عنوان یک زیر ساخت اساسی و مدیریت آن یک امر مهم و ضروری است. در بهترین قوانین مالیاتی، امکانات و روشها، منابع و سایر تسهیلات بدون توجه به باورها، ارزشها و هنجارهای جامعه و بطور کلی فرهنگ مالیاتی کشور ناکارآمد و غیر اثر بخش خواهند بود.

اشاعه فرهنگ پرداخت مالیات در جامعه، نیاز به سرمایه گذاری و آگاهی دادن مردم به نتایج و آثار مثبت آن دارد. مردم باید حس کنند که پرداخت مالیات یک نوع مشارکت ملی است و برای رسیدن به پیشرفت اقتصادی و عظمت و اقتدار کشور میزان همکاری افراد یک جامعه با دولت و تمایل آنان به پرداخت داوطلبانه مالیات های قانونی از یک سو به درجه رشد اجتماعی و از دیگر سو به میزان اعتماد آنان نسبت به دولت بستگی دارد و تنها در چنین شرایطی است که مردم ارایه اظهارنامه را نشان قانونمند خود دانسته و پرداخت به موقع مالیات و بها دادن به نظام مالیاتی کشور را یاری نمودن دولت در قبال برنامه های اقتصادی خواهند دانست.