نحوه برخورد با دارائی های ثابت مشهود در استانداردهای حسابداری ایران و بین الملل

تفاوت در دامنه کاربرد استاندارد املاک، ماشین آلات و تجهیزات:
به گزارش لحظه نگر حسمان به نقل از انجمن حسابداران خبره ایران، طبق الزامات  استاندارد 11 ایران  و استاندارد حسابداری بین المللی 16 دامنه این استاندراد شامل تمام‌ داراییهای‌ مرتبط با املاک، ماشین آلات و تجهیزات است، مگر این که به موجب استانداردی دیگر، نحوه حسابداری متفاوتی مجاز یا الزامی شده باشد،  در حالی که طبق الزامات بخش 17 استانداردهای مربوط به شرکت های کوچک و متوسط، دامنه استاندراد شامل تمام‌ دارائی های مرتبط با املاک، ماشین آلات و تجهیزات و سرمایه گذاری در املاکی است که ارزش منصفانه آن ها به شکل قابل اتکایی قابل محاسبه نیست. یعنی در استانداردهای مربوط به شرکت های کوچک و متوسط دارایی های مرتبط با سرمایه گذاری در املاک نیز در دامنه همین استاندارد قرار دارد.

گردش چند دقیقه ای:
مسیر خدمات مالی و حسابداری را مجازی طی کنید

تفاوت در الزامات مربوط به اجزای بهای تمام شده در شناخت اولیه:
طبق الزامات استاندارد 11 ایران و استاندارد حسابداری بین المللی 16 اجزای بهام تمام شده دارایی عبارتند از:
 الف. قیمت خرید،
ب . مخارج مرتبط مستقیم ( و غیر مستقیم) که برای رساندن دارایی به وضعیت قابل بهره برداری تحمل میشود،
ج . برآورد اولیه مخارج پیاده سازی و برچیدن.

در حالی که طبق الزامات بخش 17 استانداردهای مربوط به شرکت های کوچک و متوسط، هزینه های تامین مالی جزیی از بهای تمام شده املاک، ماشین آلات و تجهیزات محسوب نمی شوند این تفاوت بسیار تاثیر گذار است چرا که طبق استاندارد 13 حسابداری ایران با عنوان مخارج تامین مالی و استاندارد IAS 23 در شرایطی خاص که دارایی تعریف "دارایی واجد شرایط " را پوشش بدهد، مخارج تامین مالی با شرایط پیش گفته در استانداردهای مذکور قابل احتساب به بهای تمام شده دارایی ها است. این در حالی است که طبق بخش 25 استانداردهای مربوط به شرکت های کوچک و متوسط تمام هزینه های مالی در دوره وقوع به حساب سود و زیان دوره منظور می شوند و نیازی به تخصیص این هزینه ها به بهای تمام شده دارایی ها نیست.

از طرف دیگر طبق بند 16 استاندارد حسابداری شماره 11 ایران مخارج مستقیم و غیر مستقیمی که برای رساندن دارایی به وضعیت قابل‌ بهره‌برداری تحمل می‌شود قابل احتساب به بهای تمام شده دارایی ها است، این در حالی است که طبق استانداردهای حسابداری بین المللی – هم نسخه کامل و هم نسخه مربوط به شرکت های کوچک و متوسط- تنها مخارج مستقیم قابل احتساب به بهای تمام شده دارایی است و مخارج غیر مستقیم می بایست در دوره وقوع به حساب هزینه دوره منظور گردد.

تفاوت در اندازه‌گیری پس از شناخت اولیه:
طبق الزامات استاندارد ایران و استاندارد حسابداری بین المللی 16 برای اندازه گیری های بعدی دارائی های ثابت دو روش به شرح زیر مجاز می باشد:
- بهای تمام شده به کسر استهلاک انباشته و کاهش ارزش انباشته
- تجدید ارزیابی
 در حالی که طبق الزامات بخش 17 استانداردهای مربوط به شرکت های کوچک و متوسط تنها روش  بهای تمام شده به کسر استهلاک انباشته و کاهش ارزش انباشته مجاز شناخته می شود و شرکت ها اجازه استفاده از روش تجدید ارزیابی را ندارند.

تفاوت در عمر مفید و روش های استهلاک:
طبق الزامات استاندارد ایران عمر مفید باید حداقل در پایان هر سال مالی مورد بازبینی قرار گیرد. این در حالی است که طبق الزامات استاندارد حسابداری بین المللی 16 هم عمر مفید و هم ارزش باقیمانده  باید حداقل در پایان هر سال مالی مورد بازبینی قرار گیرد و طبق بخش 17 استانداردهای مربوط به شرکت های کوچک و متوسط هر گاه شواهد درونی و بیرونی مبنی بر تغییر ارزش باقیمانده و عمر مفید دارایی نسبت به آخرین دوره گزارشگری وجود داشته باشد، واحد تجاری می باید برآورد خود از ارزش باقیمانده، روش استهلاک و عمر مفید را اصلاح کند. ( بر خلاف استاندارد ایران و نسخه کامل استاندارد هر ساله نیست).

شاید یکی از دلایلی که در استاندارد ایران به بازبینی ارزش باقیمانده اشاره نشده است این مطلب باشد که در ایران ارزش باقیمانده عملا" معادل ارزش اسقاط و صفر یا ناچیز فرض می گردد. در حالی که در استانداردهای بین المللی علاوه بر برآورد ارزش باقیمانده باید هر ساله این برآورد مورد بازبینی و اصلاح قرار گیرد.
همچنین طبق الزامات استاندارد حسابداری بین المللی 16 و استاندارد ایران روش استهلاک  باید حداقل در پایان هر سال مالی مورد بازبینی قرار گیرد ، در حالی که طبق الزامات  بخش 17 استانداردهای مربوط به شرکت های کوچک و متوسط هر گاه شواهدی مبنی بر تغییر الگوی مصرف دارایی وجود داشته باشد روش استهلاک باید مورد بازبینی قرار بگیرد. (هر ساله نیست).