حذف مالیات علی الراس و تاثیرات آن بررسی می شود / راه فرار مالیاتی کور می شود؟

این در حالی است که کارشناسان معتقدند موضوع مالیات علی الراس نه تنها برای فرار مالیاتی راهگشا نبوده، بلکه بازدارنده و منفی هم بوده است. بنابراین در شرایطی که طرح جامع نظام مالیاتی پیاده می شود، تمام سیستم های بانکی به سازمان امور مالیاتی لینک هستند و تمام معاملات و ثبت شرکت ها به صورت آنلاین در اختیار این سازمان قرار می گیرد و شفاف سازی می شود و عملا دیگر نیازی به مالیات علی الراس نخواهد بود.

تور مجازی:
مسیر خدمات مالی و حسابداری را مجازی طی کنید

در عین حال کارشناسان بر این باورند حذف مالیات علی الراس هم به نفع شرکت ها و بخش خصوصی خواهد بود، البته مشروط به آنکه شفاف سازی را رعایت کنند. البته آن بخش خصوصی ای که تقلب می کرده ممکن است از حذف مالیات علی الراس متضرر شود. «فرصت امروز» در این گزارش حذف مالیات علی الراس و تأثیرات آن را مورد بررسی قرار داده است.

غلامحسین دوانی:

حذف مالیات علی الراس به نفع بخش خصوصی است

غلامحسین دوانی، عضو شورای عالی انجمن حسابداران خبره ایران معتقد است حذف مالیات علی الراس به نفع شرکت ها و بخش خصوصی خواهد بود، به شرط آنکه شفاف سازی را رعایت کنند.

به نظر شما چه موضوعات و مسائلی موجب شد که سازمان امور مالیاتی تصمیم به حذف مالیات علی الراس بگیرد؟

اصلاحیه ماده 97 قانون مالیات ها اظهار می دارد که از تاریخ 1/1/94 شرکت ها علی الراس نخواهند شد و درآمد آنها از طریق رسیدگی تعیین خواهد شد. اما تبصره همین ماده اشاره دارد که چنانچه سازمان امور مالیاتی نتواند تا سه سال طرح جامع مالیاتی را به طور کامل در برخی از استان ها پیاده کند، کماکان علی الراس سر جای خود خواهد بود.

بنابراین باوجود اینکه قانون صراحت دارد که علی الراس باید حذف شود، ممکن است در برخی استان ها همچنان مالیات علی الراس اجرا شود، ولی به هر حال نگرش سازمان امور مالیاتی این است که مالیات علی الراس را حذف کند و مالیات افراد را از طریق تشخیص تعیین کند. این نکته مثبتی است، زیرا مالیات علی الراس در برخی موارد به ضرر دولت بود و دولت به درآمدش دسترسی پیدا نمی کرد.

ما هم معتقدیم با توجه به اینکه به موجب ماده 272 حسابرسی مالیاتی از اول امسال الزامی شده است،طبیعی است که می توانیم به استناد گزارش های حسابرسی مالی، درآمد شرکت ها را تشخیص دهیم و بنابراین نیازی به مالیات علی الراس نخواهد بود. اما قانون تا سه سال پیش بینی کرده که اگر طرح جامع نظام مالیاتی پیاده نشود، همچنان علی الراس می تواند برقرار باشد، اما نگرش کلی این است که از علی الراس خارج شوند.

چه مزایا و معایبی را می توان برای حذف مالیات علی الراس برشمرد؟

تا الان که مالیات علی الراس برقرار بوده، وزارت امور اقتصادی و دارایی از طریق دفترچه ضرایب مالیات شرکت ها را برآورد می کرد و عملا ممکن بود که شرکت ها زیان کرده باشند، اما از آنجا که دفاتر آنها رد می شد، مشمول ضریب می شدند و درآمد آنها مشمول مالیات می شد. به موجب ماده 106 و 97 اصلاحیه جدید از آنجا که معیار مالیات سود شرکت ها و رسیدگی می شود، حذف مالیات علی الراس به نفع شرکت ها خواهد بود، به شرط آنکه شفاف سازی را رعایت کنند.

برخی معتقدند ممکن است بخش خصوصی از حذف مالیات علی الراس متضرر شود، اما نظر شما بر خلاف این موضوع است. درست است؟

در واقع آن بخش خصوصی ای که تقلب می کرده ممکن است متضرر شود و اتفاقا بخش خصوصی ای که شفاف بود، از اجرای علی الراس متضرر می شد، زیرا علی الراس دیگر ربطی به سود شرکت نداشت و فروش شرکت را مشمول ضریب می کرد. ممکن بود یک شرکت فروش زیادی داشت، اما در نهایت ضرر کرده بود، ولی از آنجا که علی الراس فروش شرکت را مشمول علی الراس می کرد، آن شرکت را مشمول مالیات می کرد، بنابراین به طور عموم شرکت ها متضرر می شدند.

بنگرید:

ابراهیم رزاقی:

روش های جایگزین مالیات علی الراس مهم است

ابراهیم رزاقی، کارشناس اقتصادی معتقد است شیوه های ما برای اخذ مالیات قدیمی است و این موضوع مهم است که پس از حذف مالیات علی الراس چه شیوه هایی جایگزین روش های قدیمی می شود.

برخی کارشناسان حذف مالیات علی الراس را بیشتر از معایب آن می دانند. از دیدگاه شما حذف مالیات علی الراس چه مزایا و چه معایبی دارد؟

دریافت مالیات علی الراس نیروی زیادی را از سازمان امور مالیاتی می گیرد و امکان فساد زیادی در آن وجود دارد، زیرا سندی وجود ندارد و از روی شواهد موجود در مورد میزان مالیات قضاوت می شود. اینها هم آن طور که باید نمی تواند مستند باشد و اصلا ممکن است اموالی که برای دریافت مالیات مورد استناد سازمان امور مالیاتی قرار می گیرد، متعلق به آن مودی مالیاتی نباشد.

به نظر می آید به این ترتیب نیروی وزارت امور اقتصادی و دارایی هرز می رود و در صورتی که شیوه های دیگری را به کار بگیرند و سایر سازمان ها هم به آن کمک کنند که البته این کار را نمی کنند، بتوان از این هرز رفتن جلوگیری کرد.

کشورهای صنعتی و سرمایه داری در این زمینه تجارب بسیار زیادی دارند و از تجارب آنها می توان استفاده کرد، اما ابراز نگرانی مسئولان از سرکشی کردن به حساب های شخصی افراد و جلوگیری کردن از فرار مالیاتی، خود بازدارنده است. به طور کلی شیوه های ما برای اخذ مالیات قدیمی است و این موضوع مهم است که پس از حذف مالیات علی الراس چه شیوه هایی جایگزین روش های قدیمی می شود.

بنابراین می توان گفت شفاف سازی نظام مالیاتی بالاترین مزیت حذف مالیات علی الراس است و از فرار مالیاتی جلوگیری می کند. نظر شما چیست؟

کاملا درست است و با استفاده از وسایل جدید و همه جانبه این امر امکان پذیر است. اما فقط سازمان امور مالیاتی نباید موظف به وصول مالیات باشد و تمام وزارتخانه ها و ادارات و بانک ها باید اطلاعات لازم را در مورد مودیان مالیاتی در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهند. اصولا معنایی ندارد که ثروتمندان روز به روز پولدارتر شوند و حاضر به پرداخت مالیات نباشند. باید به جای اداره کردن کشور از محل فروش نفــت، درآمدهای مالیاتی جایگزین آن شود.

ممکــن اسـت بخش خصوصی از حذف مالیات علی الراس متضرر شود یا اینکه برعکس به نفع این بخش خواهد بود؟

با توجه به اینکه دولت امکانات لازم را ندارد، به نفع بخش خصوصی خواهد بود. البته به نفع دولت هم هست و به نوعی کشمکش بین دولت و بخش خصوصی کمتر می شود.

با توجه به اینکه اشاره می فرمایید همچنان شفافیت در زمینه مالیات وجود ندارد، حذف مالیات علی الراس می تواند موجب نظام مند شدن مالیات در کشور شود؟

فکر نمی کنم این گونه باشد و این دو موضوع ارتباطی با یکدیگر ندارند و نظام مالیاتی می تواند از اینکه هست، فلج تر شود و ممکن است حذف مالیات علی الراس وضعیت نظام مالیات را در کشور بدتر کند.

کیومرث کریم نژاد:

مالیات علی الراس برای فرار مالیاتی راهگشا نبود

کیومرث کریم نژاد، ممیز مالیاتی و معاون عملیاتی سابق سازمان امور مالیاتی معتقد است موضوع مالیات علی الراس نه تنها برای فرار مالیاتی راهگشا نبوده، بلکه بازدارنده و منفی هم بوده است.

اصلی ترین هدف از اجرای مالیات علی الراس جلوگیری از فرار مالیاتی بود. به نظر شما چه موضوعاتی موجب شد که سازمان امور مالیاتی تصمیم به حذف مالیات علی الراس بگیرد؟

در قانون این موضوع پیش بینی شده وبه سازمان امور مالیاتی سه سال فرصت داده شده که مالیات علی الراس حذف شود. به عبارتی در قانون جدید هنوز مالیات علی الراس حذف نشده است و سه سال در راستای حذف موضوع ماده 97 وقت گذاشته شده است. طرح جامع مالیاتی، طرح شفاف سازی است و زمانی که میزان درآمد شرکت ها و سازمان ها مشخص است و درآمد آنها کتمان نمی شود مالیات آنها گرفته می شود.

این در حالی است که موضوع مالیات علی الراس نه تنها برای فرار مالیاتی راهگشا نبوده، بلکه بازدارنده و منفی هم بوده است. بنابراین در شرایطی که طرح جامع نظام مالیاتی پیاده می شود، تمام سیستم های بانکی به سازمان امور مالیاتی لینک هستند و تمام معاملات و ثبت شرکت ها به صورت آنلاین در اختیار این سازمان قرار می گیرد و شفاف سازی می شود.

این در حالی است که مالیات علی الراس مربوط به زمانی بود که فرار مالیاتی وجود داشت و بنابراین به این منظور اعمال می شد که مالیات حقه و درستی از مودیان مالیاتی گرفته شود، اما نه تنها مالیات حقه گرفته نمی شد، بلکه گاهی یک دهم مالیات واقعی در قالب علی الراس گرفته می شد که توجیه قانونی نداشت.

بنابراین در شرایطی که سازمان امور مالیاتی به معاملات مودیان دسترسی دارد، مالیات علی الراس دیگر توجیهی ندارد. درست است؟

در این شرایط، با توجه به آنکه سازمان امور مالیاتی به حجم معاملات مودیان و اشخاص حقیقی و حقوقی دسترسی دارد و دیگر فرار مالیاتی به وقوع نمی پیوندد، قانونگذار دیگر نیازی نمی بیند یک ماده قانونی را برای دریافت مالیات علی الرأس قرار دهد. این در حالی است که مودیان مالیاتی هم از پرداخت مالیات علی الرأس بسیار ناراحت هستند و در عین حال که فقط بازدارنده بود، اما برای سازمان امور مالیاتی هم راهگشا نبود.

به زعم شما حذف مالیات علی الرأس می تواند به ضرر بخش خصوصی تمام شود؟

اگر طرح جامع نظام مالیاتی پیاده شود، این موضوع به ضرر بخش خصوصی است. تا کنون قانونگذار دلش قرص بود که در قالب مالیات علی الراس یک دهم مالیات گرفته می شود، اما زمانی که طرح جامع نظام مالیاتی پیاده شود و شفاف سازی صورت گیرد و حجم معاملات مودیان در شبکه قرار گیرد، دیگر میزان مالیاتی که مودیان خواهند داد به میزان فعلی نخواهد بود.

البته این موضوع باید زمانی اجرا شود که اقتصاد شکوفا شده باشد و از حالت رکود دربیاید و واحدهای تولیدی به گردونه تولید بازگردند و مشتری داشته باشند و به راحتی به تهیه مواد اولیه و ارز مورد نیاز دسترسی داشته باشند و مانند 10 سال پیش بتوانند تولید پویایی داشته باشند.

البته به نظر من مسئله به نفع یا به ضرر بودن نیست و موضوع این است که هر کسی که در این مملکت کار می کند و درآمد دارد، باید مالیاتش را هم پرداخت کند.

به نظر شما حذف مالیات علی الراس می تواند به نظام مند شدن مالیات ها در کشور منجر شود؟

اگر طرح جامع نظام مالیاتی پیاده شود، منجر به این موضوع خواهد شد. به عنوان مثال در حال حاضر براساس همین طرح جامع مالیاتی یک مودی مالیاتی حجم معاملات خود را در اظهارنامه 100 میلیون تومان اعلام می کند، ولی سازمان امور مالیاتی براساس اطلاعاتی که دارد، متوجه می شود که حجم معاملات این مودی 200 میلیون تومان است و بنابراین به این ترتیب یک نوع نظام مندی و شفافیت در بحث مالیات ها به وجود می آید.