نیم نگاهی به برخی بازار‌های سرمایه‌گذاری در کشور

سرمایه‌گذاری از نمونه واژگانی است که در سالیان نه چندان دور گذشته، عموما مختص به افرادی می‌شد که به دلیل برخورداری از وضعیت اقتصادی مطلوب با حضور فعالانه در آن، به کسب سود مبادرت می‌ورزیدند و به نوعی شغل و پیشه آنها، سرمایه‌گذاری محسوب می‌شد.

گردش چند دقیقه ای:
مسیر خدمات مالی و حسابداری را مجازی طی کنید

متأسفانه واژه سرمایه‌گذاری در طول دهه‌های گذشته آنچنان که باید تبیین و واکاوی نشده و بعضی افراد و گروه‌های سرمایه‌گذار در میان برخی از اقشار و افکار عمومی جامعه (عموما فرادستی) به کسانی اطلاق می‌شود که صرفا به سود خود و زیان دیگری می‌اندیشند در صورتی که برای اقتصادی که سودای پیشرفت، توسعه و شکوفایی را در سر می‌پروراند باید این واقعیت فهم شود که فرد سرمایه‌گذار در تسریع فرآیند حصول توسعه اقتصادی نقش بسزایی ایفا می‌کند و اینکه سرمایه‌گذار صرفا به سود خود بیاندیشد امری طبیعی است که با نفس و ماهیت سرمایه‌گذاری گره خورده است.

به هر ترتیب فارغ از معنای عام سرمایه‌گذاری، در طی سالیان اخیر، با بروز برخی نوسانات اقتصادی شاهد تعدد و تکثر هر چه بیشتری از افراد و گروه‌های سرمایه گذار در جامعه هستیم. سرمایه گذارانی خُرد و بعضا کلان که البته فعالیت آنها در برخی مواقع تنها به سود شخصی آنها منتهی می‌شود و به واقع دستاورد و موفقیت چندانی را برای اقتصاد کشور در پی ندارد.

سخن از سرمایه‌گذارانی است که صرفا به حفظ ارزش پول خویش به هر نحو ممکن می‌اندیشند و عموما عرصه و کارزار فعالیت آنها به بازار‌هایی همچون مسکن، سکه، طلا، ارز و سپرده‌های بانکی خلاصه می‌شود.

سرمایه گذاری در عرصه مسکن و ساختمان سازی
بازار مسکن یکی از حوزه‌های بسیار جذاب و سودآور به شمار می‌رود که البته در طی سالیان گذشته با رکود عجیب و غریبی همراه شده، رکودی که بسیاری از فعالان اقتصادی معتقدند در صورت رفع آن، بسیاری از گِرِه‌های اقتصادی کشور باز خواهد شد، زیرا بسیاری از صنوف تولیدی و خدماتی به صورت مستقیم و غیر مستقیم با آن در ارتباط هستند.

محمد احمدنژاد، یکی از فعالان حوزه ساخت و ساز در گفت‌وگو ، در خصوص بازار مسکن و سرمایه‌گذاری در این حوزه اظهار کرد: بازار مسکن را می‌توان یکی از کانون‌های جذاب سرمایه‌گذاری قلمداد کرد که سودآوری آن بیش از تمامی حوزه‌های دیگر همچون سکه، طلا، از و سپرده گذاری در بانک‌هاست و البته نقطه ضعف آن به این امر باز می‌گردد که خواب سرمایه در آن بالا است و بنابر یک تجربه اثبات شده، به صورت تقریبی هر پنج سال یکبار و در یک مقطع و بازه زمانی خاص و میان مدت، رونق به این بازار می‌گردد و مجددا برای چندین سال رونق حوزه مورد اشاره به خواب می‌رود.

وی افزود: برای افراد و گروه‌هایی که در صدد سرمایه گذاری درازمدت هستند عرصه مسکن و ساختمان سازی جذاب و مطلوب به نظر می‌رسد.

سرمایه گذاری در بانک‌ها، شیوه‌ای سنتی و تا حدودی امن
یکی دیگر از عرصه‌های سرمایه گذاری به سپرده گذاری در بانک‌ها معطوف می‌شود، سپرده گذاری که البته پیرو مصوبات شورای پول و اعتبار با کاهش همراه شده، زیرا استمرار سود دهی با وضع نه چندان مناسب دوره گذشته و محاسبات ۲۵ درصدی سود، برای سپرده گذاران، باعث ظهور و بروز مشکلات بسیاری شد که بررسی و تبیین دقیق آن در این مجال نمی‌گنجد.

یکی دیگر از انتقاداتی که به سپرده‌گذاری به شیوه گذشته متوجه این عرصه می‌شد، ناظر بر این امر بود که بخش تولید آسیب بسیاری دیده، زیرا نقدینگی قابل توجهی در قالب سپرده‌گذاری در بانک‌ها متمرکز شده بود و از دیگر سو به دلیل عدم کارکرد و عملکرد صحیح بانک‌ها، در نهایت نقدینگی لازم به بخش تولید کشور سوق پیدا نکرد و همین موضوع به افزایش و حجیم‌تر شدن نقدینگی در کشور منتهی شد که خود، علت بسیاری از نارسایی‌های اقتصادی به شمار می‌رود.

البته برخی معتقدند با کاهش نرخ سود بانکی، سپرده گذاری بانکی تا حدودی جذابیت خود را از دست داده است، اما برای بسیاری از اقشار سنتی و متوسط و حتی طبقه ثروتمند جامعه، به دلیل ضریب اطمینان بالای این نوع به اصطلاح سرمایه گذاری، همچنان تقاضا برای این نوع خاص از سرمایه گذاری قابل توجه به نظر می‌رسد.

بازار طلا و سکه/ سرمایه گذاری با تبعات مخرب برای اقتصاد کشور
یکی دیگر از بازار‌های جذاب برای سرمایه گذاری معطوف به بازار سکه و طلا می‌شود.
این فلز جذاب از قرن‌ها پیش از جذابیت و ارزش قابل توجهی برخوردار بوده و به تعبیر فرهاد معلم، یکی از فعالان حوزه فروش طلا و جواهرات، طلا همیشه طلا است و این قاعده در اقصی نقاط کره زمین پابرجاست.

وی در گفت‌وگو ی درباره سرمایه‌گذاری در این بازار اظهار کرد: اگرچه در تلاطمات اقتصادی برخی با خرید و فروش طلا به سود‌های قابل توجهی در کوتاه مدت نایل می‌شوند، اما با توجه به کسر اُجرت دستمزد در هنگام فروش و مالیات بر ارزش افزوده، جذابیت جواهرات و طلای زینتی به نسبت گذشته فروکش کرده و عمده تمرکز سرمایه گذاران به بازار سکه معطوف می‌شود.

معلم گفت: در کلیت امر نباید این قاعده را از نظر دور داشت که فارغ از برخی تلاطمات در نرخ و قیمت سکه و حباب‌هایی که در آن ایجاد می‌شود، در کلان امر، سرمایه گذاری در این حوزه باید با نگاه دراز مدت انجام پذیرد در غیر این‌صورت در بازه‌های زمانی کوتاه مدت احتمال متضرر شدن مردمِ عوام که از رانت اطلاعاتی برخی خواص بی بهره هستند، ناممکن نخواهد بود.

وی در ادامه بیان کرد: متأسفانه برخی در تلاطمات اقتصادی با مانور و تحرک مخرب خود در این بازار (منظور نظر بازار سکه است) باعث وخیم‌تر شدن اوضاع می‌شوند، اما سرمایه‌گذاری به‌صورت طبیعی و عادی و با نگاه بلند مدت در این حوزه معمولا با سود مناسبی همراه است.

این فعال در حوزه فروش طلا و جواهر گفت: سرمایه گذاری عموم مردم در بخش سکه برای اقتصاد کشور با تبعات مخربی همراه خواهد بود، زیرا نقدینگی در بخشی متمرکز می‌شود که سود و منفعتی برای حوزه تولیدی کشور در پی ندارد و اگر این سرمایه گذاری در بخش طلا و جواهرات زینتی انجام می‌پذیرفت، حداقل صنعت طلا و جواهر کشور از آن منتفع و فرصت‌های شغلی موجود در این بخش تقویت می‌شد، که البته با شرایط موجود سرمایه گذاری در این عرصه، فاقد جذابیت و سوددهی است.

سرمایه گذاری در بازار ارز و دلار پر ریسک و نامطمئن
یکی دیگر از حوزه‌های سرمایه‌گذاری به بخش ارز و دلار معطوف می‌شود، حوزه‌ای که به مانند سرمایه‌گذاری در بخش سکه، موفقیت چندانی برای اقتصاد کشور در پی ندارد.

برخی معتقدند اساسا سرمایه‌گذاری در این عرصه، به معنای واقعی کلمه در بر دارنده موفقیت لازم برای اقتصاد کشور نخواهد بود، زیرا مولد نیست و به تبع و با این اوصاف، سرمایه‌گذاری‌هایی برای کشور مفید فایده خواهد بود که در نهایت به بخش مولد کشور و به قوام و دوام عرصه تولید داخلی کمک کند.

یکی دیگر از فعالان حوزه صرافی در گفت‌وگو ی در تشریح این بازار برای سرمایه‌گذاری اظهار کرد: نرخ ارز، وابسته به عوامل و مولفه‌های متعدد بسیاری است که سیاست خارجی ایران، عملکرد تیم اقتصادی دولت، آینده برجام، میزان تورم، سیاست‌های بانک مرکزی و غیره از نمونه‌های آن به شمار می‌رود.

وی افزود: بنابراین با اوصاف ذکر شده، با بروز هر تغییری در مولفه‌های اشاره شده، وضع بازار ارز دگرگون و دستخوش تغییراتی جدی می‌شود و به تبع در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاری در این حوزه با ریسک بالایی همراه خواهد بود.

این صراف بیان کرد: گواه صحت این ادعا در تحولات ماه‌های گذشته بارز است به نحوی که برخی در این بازار به سود‌های کلانی دست یافتند و البته برخی دیگر متحمل ضرر‌هایی سنگین شدند که جبران آن برای بسیاری ناممکن است.

به هر ترتیب امید آن می‌رود با حصول رونق و شفافیت هر چه بیشتر اقتصادی و البته حمایت همه جانبه از تولید، شرایطی در عرصه سرمایه‌گذاری کشور پدید آید که به موجب آن، سرمایه‌گذاری در حوزه‌های تولیدی بیش از هر عرصه دیگر سودآور محسوب شود و قطعا در چنین زمینه و بستری، بسیاری از نارسایی‌های اقتصادی کشور مرتفع خواهد شد، در غیر این‌صورت با دلال بازی، واسطه گری، سفته بازی و تزریق و حرکت نقدینگی به سمت بخش‌های غیر مولد، توفیق چندانی در رشد، شکوفایی و بالندگی اقتصادی کشور حاصل نخواهد شد.