نمونه گیری تصادفی  

الف: نمونه گیری تصادفی طبقه ای: 

در نمونه‌گیری طبقه‌ای، واحدهای جامعه‌ی مورد مطالعه در طبقه‌هایی که از نظر صفت متغیر همگن‌تر هستند، گروه بندی می‌شوند، تا تغییرات آن‌ها در درون گروه‌ها کمتر شود. پس از آن از هر یک از طبقه‌ها تعدادی نمونه انتخاب می‌شود.

 
ب: نمونه گیری تصادفی خوشه‌ای: 
نمونه برداری خوشه‌ای نوعی نمونه برداری تصادفی ساده است که هر واحد آن را یک دسته (یا خوشه) از عناصر تشکیل می‌دهد. موقعی از این نوع نمونه برداری استفاده می‌شود که جامعه مورد پژوهش، از دسته های جداگانه ای تشکیل شده و عناصر آن جامعه در این دسته‌ها توزیع شده باشد. 

ج:نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای: 

چنانچه جامعه پژوهش بزرگ باشد، عملی‌ترین و در ضمن مطلوب‌ترین راه حل، معمولاً انجام نمونه برداری چند مرحله ای است. در نمونه گیری چند مرحله ای افراد جامعه با توجه به سلسله مراتبی (از واحدهای بزرگ‌تر به کوچک‌تر) از انواع واحدهای جامعه انتخاب می‌شوند. 

د:سایر روش‌های نمونه گیری تصادفی: 

نمونه گیری کنترل شده: شیوه ای است در نمونه گیری که در آن به هنگام گزینش موارد نمونه، کنترلی نیز در جهت تأمین نمونه ای معرف از هر گروه، رده و یا قشر اعمال می‌شود. در این حال ممکن است شماری مشخص از هر قشر، بدون توجه به شماره‌ی ارقام و یا واحدهای آن قشر گزیده شود.  

نمونه گیری مضاعف: عبارت است از کاربرد دو روش نمونه گیری و یا بیشتر، در سطوح مختلف بررسی. 

نمونه گیری اتفاقی: در بعضی از امور، نمونه گیری جامع و کامل میسر نیست و تحقیق ناچاراً به جامعه یا نمونه ای که در دسترس است محدود می‌شود. 

نمونه گیری مختلط: در زمره‌ی نمونه‌گیری‌های مضاعف به حساب می‌آید و از ترکیب چند شیوه به منظور افزایش ضریب دقت به دست می‌آید. 

نمونه گیری موازی: در بسیاری از تحقیقات، از یک جامعه چند نمونه انتخاب می‌کنیم. در حالت خاص، این نمونه‌ها باید به طور کلی یا جزء به جزء نظیر هم باشند. چنین نمونه‌هایی موازی یا همتا خوانده می‌شوند. 

نمونه‌ی پایه (مادر): در مواردی که در نظر است از جامعه ای چندین بار نمونه گرفته شود، می‌توان نمونه ای بزرگ را انتخاب کرد و در مواقع لزوم نمونه های فرعی را از آن گزینش نمود.  

نمونه گیری چند مرحله ای: به اقتضای خصوصیات جامعه‌ی موضوع تحقیق، گاهی نمونه‌ی مورد نظر در چند مرحله برگزیده می‌شود.

در این روش از جامعه  Nنفری، نمونه ای به تعداد n1 انتخاب می‌کنیم، سپس از میان n1 نفر، گروه کوچک‌تری به تعداد n2 برمی گزینیم، تا نمونه‌ی کافی و مناسب از لحاظ تعداد و سایر خصوصیات تعیین شود.

بدین ترتیب نمونه گیری دو مرحله ای، سه مرحله ای، ... و چند مرحله ای انجام داده‌ایم.  
نمونه گیری متوالی: در برخی از مطالعات به جهت تداوم کار تحقیق و دگرگونی‌هایِ پدیده‌ی مورد نظر، نمونه گیری توالی پذیر است. 

منبع:

آریا مدیر