مدیریت مالی؛ معیارهای ارزیابی عملکرد اقتصادی  

اندیشمندان مدیریت، معیارهای عملکرد را در ابعاد مختلف طبقه‌بندی نموده‌اند که ازجمله آن‌ها می‌توان به نظریه (فوستن) اشاره کرد. وی ابعاد عملکرد را در پنج بعد مهم دسته‌بندی کرده و شاخص‌های مهم سنجش آن را معرفی نمود:

 1- بعد رقابت شاخص سنجش آن عبارت است از سهم بازار، رشد فروش و غیره است؛

2- عملکرد مالی شاخص سنجش آن عبارت از سودآوری، نقدینگی، کارایی، ساختار یا بافت مالی می‌باشد؛

3- کیفیت خدمات شاخص سنجش آن عبارت سهولت دسترسی، امکانات، تضمین‌ها، ارتباطات و ... است؛

 4- انعطاف‌پذیری شاخص سنجش آن عبارت است از میزان انعطاف‌پذیری، انعطاف‌پذیری در سرعت و ... است؛

 5- نوآوری شاخص سنجش آن عبارت است از عملکرد فرآیند نوآوری، عملکرد نوآوری فردی، توان تحقیق و توسعه (R&D) و... می‌باشد.

6- نحوه استفاده از منابع شاخص سنجش آن عبارت است از دسترسی به منابع، تخصیص بهینه منابع، ساختار تخصیص منابع و... است.

(نورتون و کاپلان) نیز با معرفی سیستم امتیازی متوان (BSC) به‌عنوان شاخص سنجش عملکرد، مجموعه معیارها را در چهار بعد به‌صورت جامع معرفی کرده‌اند که تحولی فراوان در ادبیات سنجش عملکرد به‌صورت علمی و کاربست آن به‌صورت عملی ایجاد نموده است.

 این معیارهای سنجش جامع عملکرد را می‌توان به شرح زیر برشمرد:

1. معیارهای مالی و سودآوری: شاخص سنجش آن سود عملیاتی و رشد درآمدی است؛

2. معیارهای رضایتمندی مشتریان: شاخص سنجش آن، سهم بازار، پاسخگویی به مشتریان و انجام به‌موقع عملیات است؛

3. معیارهای کارایی، کیفیت و زمان (انحراف)؛

4. معیارهای نوآوری و یادگیری؛ نظیر تعداد اختراعات، نسبت آموزش.

در بخش عملی معیارها می‌توان گفت که معیارهای مالی سنجش عملکرد به دلیل کمی بودن، عینی بودن و قابل‌لمس بودن نسبت به معیارهای غیرمالی ارجحیت دارد؛ ازجمله برخی معیارهای مالی ارزیابی عملکرد عبارت‌اند از:

1. نرخ بازده سرمایه‌گذاری (ROI): یک معیار حسابداری است که از تقسیم سود عملیاتی بر سرمایه‌گذاری حاصل می‌شود و شامل همه عناصر سرمایه‌گذاری نظیر درآمد، هزینه و سرمایه‌گذاری می¬باشد.

2. سود باقی‌مانده (RI): عبارت‌اند از سود منهای بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاری؛ یعنی (سرمایه‌گذاری× نرخ بازده مورد انتظار)– سود عملیاتی= سود باقی‌مانده

3. نرخ بازده فروش (ROS): به نسبت سود عملیاتی به درآمد، بازده فروش می‌گویند.ROS یکی از اجزای ROI تحلیل گری مالی به شیوه دوپونت  Dupounاست.

4. ارزش‌افزوده اقتصادی (EVA): نوعی خاص از محاسبه سود باقی‌مانده است که اخیرا موردتوجه قرار گرفته است. ارزش‌افزوده اقتصادی برابر است با سود عملیاتی پس از کسر مالیات، منهای میانگین وزنی هزینه سرمایه ضربدر کل دارایی‌ها منهای بدهی‌های جاری

برای دریافت مقاله عملکرد اقتصادی شرکتها ، به صورت  PDFروی آیکن دانلود کلیک کنید